Actievoeren betekent soms risico’s nemen, risico’s die onder andere op juridisch vlak consequenties kunnen hebben. Daarom is juridische ondersteuning van acties belangrijk. Met dit doel is tientallen jaren geleden al de eerste arrestantengroep opgezet. Op dit moment zijn in heel het land arrestantengroepen actief. Sommige van deze groepen zijn altijd bereikbaar, andere draaien alleen op het moment dat specifiek om ondersteuning is verzocht.

Als je een actie organiseert kan je een bestaande arrestantengroep vragen je daarbij helpen, maar je kunt er natuurlijk ook voor kiezen je eigen arrestantengroep te organiseren. In het bijzonder voor alle mensen die voor deze laatste optie kiezen is dit draaiboek geschreven.

De momenten waarop je als (structurele of incidentele) arrestanten- groep geconfronteerd wordt met arrestaties kunnen heel verschillend zijn. Zo kan je goed voorbereid een demonstratie of bezettingsactie ondersteunen, maar het kan ook gebeuren dat je gebeld wordt omdat bijvoorbeeld plotsklaps een kraakpand is ontruimd.

Vanzelfsprekend zal daarmee ook je handelswijze van geval tot geval verschillen. Het is heel wat anders wanneer je in één klap met tiental- len arrestaties geconfronteerd wordt dan wanneer je een arrestantenlijstje voor je hebt liggen met de gegevens van de mensen die aan een bepaalde actie deelnemen en die mensen in geval van arrestatie bijvoorbeeld weten naar welke advocaat ze moeten vragen.

Om de handleiding zo duidelijk mogelijk te maken zullen in aparte stukken verschillende scenario’s besproken worden.
Er is uitgegaan van de volgende gevallen:

• • Scenario 1: arrestantengroep draaien zonder enige voorbereiding;
• • Scenario 2: arrestantengroep draaien bijvoorbeeld tijdens een grote demo, waarbij wel arrestantenflyers zijn gemaakt en een advocaat is gevraagd bijstand te verlenen, maar geen arrestantenlijsten zijn gemaakt,
• • Scenario 3: arrestantengroep draaien na een voorbereide actie, waarbij een advocaat is geregeld en arrestantenlijst- en zijn gemaakt.

Vanaf een bepaald moment is het vervolgtraject in de hierboven genoemde gevallen hetzelfde. Je zult dus zien dat bij elk scenario het eind ongeveer hetzelfde is.

Vooraf een paar tips en uitleg:

• Onthoud dat het draaien van een arrestantengroep niet alleen betekent dat je op de dag van de actie of demonstratie bezig bent. De nasleep kan dagen duren. Het is dus handig om meteen al mensen voor meerdere dagen te regelen. Een stelregel bij het draai- en van een arrestantengroep is, dat je pas klaar bent als iedereen vrij is gekomen!
• Zodra je hoort dat er binnenkort een actie bij je in de buurt wordt georganiseerd kan je mensen er op attenderen dat het wellicht handig is een arrestantengroep te regelen. Veel dingen kan je namelijk al heel erg op tijd regelen, en zo voorkom je dat alles op het laatste moment nog moet gebeuren.
• Als je een advocaat wil vragen om bijstand te verlenen direct na een actie of demonstratie is het handig als je iemand vraagt die woont of kantoor houdt in de buurt van de plek waar de actie/demonstratie plaatsvindt. Zo voorkom je dat iemand uren moet gaan reizen om piketbezoeken af te leggen en daardoor wellicht niet of te laat komt. Als het niet lukt iemand in de buurt te vinden, overleg dan met de advocaat of deze eventueel piketbezoeken wil afleggen. Zo niet, informeer mensen die deelnemen aan de actie hierover en maak duidelijk dat ze het de eerste dag(en) ofwel met een piketadvocaat ofwel zonder advocaat zullen moeten stellen. Je kunt met je eigen advocaat wellicht wel afspreken dat in het geval mensen vast gehouden worden op grond van zware verdenkingen, hij of zij wel langs zal komen.
• Zorg dat er altijd één contactpersoon is voor de advocaat. Over het algemeen wordt het niet gewaardeerd als er tegelijkertijd verschil- lende mensen over dezelfde zaak bellen.
• Als je arrestantenflyers maakt kan het in sommige gevallen goed zijn ook flyers in bijvoorbeeld Engels te hebben. Denk hier van tevoren over na!
• Een arrestantenlijst is een genummerde lijst waarop ieder persoon die deelneemt aan een actie zijn of haar naam en gegevens (dieet, wel of niet anoniem, contactpersoon etc.) achterlaat. Op het moment dat mensen gearresteerd worden kan dan zo efficiënt mogelijk worden geïnventariseerd wie er vast zit en wat er voor diegene geregeld moet worden (hiervoor is dus belangrijk dat iedereen die op de lijst staat en níet gearresteerd wordt zich afmeldt bij de arrestantengroep). Zorg er ook voor dat als alles is afgehandeld deze lijsten vernietigd worden, zodat er geen namen en telefoonnummers blijven rondslingeren.
• Ook is het handig dat op deze lijst wordt vermeld waar mensen hun ID-kaart hebben liggen. Het kan namelijk voorkomen dat mensen die anoniem de actie in gaan na arrestatie langer blijven vastzitten dan verwacht en/of in vreemdelingenbewaring terecht komen en daarom besluiten alsnog hun naam bekend te maken. Doorgaans moet dan een paspoort of ID-kaart worden afgegeven bij de (vreemdelingen)politie. De arrestantengroep moet dan wel weten wie hierover gecontacteerd kan worden of waar de ID-kaart te vinden is.
• Als je de kans krijgt om een arrestantenpraatje te houden, doe dit! Je kunt dan in het kort nog eens herhalen wat er op de flyer staat en bepaalde dingen (zoals blijven vragen naar je advocaat, je mond houden en afmelden bij de arrestantengroep) benadrukken. Ook hebben mensen dan de kans vragen te stellen of uitleg te vragen. Hou het echter kort aangezien mensen zaken snel vergeten in een situatie van actie. Benadruk dus de belangrijkste zaken.
• Een lawaaidemonstratie betekent doorgaans dat je met een groep(je) mensen naar de plek gaat waar de arrestanten worden vastgehouden en je zo veel mogelijk herrie (fluitjes, megafoon, luchtalarm, vuurwerk) maakt om de mensen binnen te laten weten dat je er bent en om ze een hart onder de riem te steken.
• Als je belt met politie, justitie of de piketcentrale: houd altijd in gedachten dat jij informatie van hen wil. Probeer daarom rustig te blijven als ze niet meewerken. Je kunt beter ophangen en nog eens terugbellen in de hoop dat je iemand anders te spreken krijgt.
• In Nederland is het zo geregeld dat iedere dag een aantal advocaten piketdienst draait. Dit betekent dat als iemand gearresteerd
  wordt en geen eigen (voorkeurs) advocaat opgeeft, hij of zij wordt bezocht door een advocaat die op dat moment piketten loopt, de piketadvocaat. Er zijn in ieder rayon piketlijsten in omloop die vermelden welke advocaten op welke dag dienst hebben. Zowel in het geval iemand om zijn of haar voorkeursadvocaat vraagt als wanneer er niet naar een specifieke advocaat wordt gevraagd meldt de politie dit bij de piketcentrale. Indien er om een eigen advocaat is gevraagd wordt deze (als alles goed gaat) door de piketcentrale gewaarschuwd, in andere gevallen wordt een advocaat van de lijst benaderd. Als je er dus achter wil komen wie door welke advocaat is bezocht kan je de piketcentrale bellen, maar als je geen naam of geboortedatum hebt wordt het lastig. De piketcentrale werkt ook met NN’ers, dus als je weet waar en hoe laat mensen zijn gearresteerd kan je ook nog op die manier proberen iets uit te vinden.

Hopelijk is dit draaiboek duidelijk en begrijpelijk geschreven. Mocht je vragen hebben, dingen missen of onduidelijk vinden, laat dit dan weten via info(@)arrestantengroep.org.

Er is een landelijk nummer voor de Centrale Piketafdeling in Nederland: 088 – 7871098
Het informatienummer van de Raad voor de Rechtsbijstand is: 088 – 787 1000

Terug naar inhoudsopgave