• Foto’s en vingerafdrukken nemen als je NN bent of in verzekering gesteld wordt. Dit gaan ze hoogstwaarschijnlijk doen;
• Je verhoren (in uitzonderlijke gevallen mag je ook ´s nachts worden verhoord, maar dan gaat die tijd wel van je voorarrest af);
• Je voor een spiegelwand zetten waarachter dan ‘getuigen’ staan die de politie zeggen of ze jou herkennen of niet, de zogenaamde ‘confrontatie’;
• Je overbrengen naar een ander politiebureau.
De politie moet:
• Je vertellen waar je van wordt verdacht;
• Je je eigen voorkeursadvocaat toewijzen.
Als je verdacht wordt van een overtreding moeten ze je na deze 6 (of 12) uur vrijlaten. Gaat het om een misdrijf dan kunnen ze je in bepaalde gevallen in verzekering stellen.
In verzekering: +3 dagen
Je krijgt een papier waarop staat dat je in verzekering gesteld bent en van welke misdrijven je wordt verdacht. Het papier is ondertekend door een (hulp-)officier van Justitie. Je moet opnieuw aangeven wie je advocaat is en dat je hem/haar wilt zien, anders geeft de politie je een piketadvocaat. Je kan vragen of je mag bellen, maar recht hierop heb je niet. Als ze je laten bellen bedenk dan wel dat het telefoongesprek niet privé is. Na de eerste drie dagen (plus 15 uur) moet je worden voorgeleid voor de Rechter-Commissaris (RC). Als de officier van Justitie een verlenging heeft aangevraagd voor een tweede inverzekeringstelling, toetst de RC alleen of de inverzekeringstelling rechtmatig is. Na de eventuele verlenging kan je weer worden voorgeleid en beslist de RC of je in bewaring wordt gesteld. Je kunt echter ook gelijk worden voorgeleid voor de RC voor een in bewaring stelling. Bij zowel de toetsing van de inverzekeringstelling als de beslissing voor in bewaring stelling is je advocaat aanwezig, je hoeft dit niet alleen te doen.
Snelrecht (ook wel ‘lik op stuk’)
Er zijn verschillende vormen van snelrecht. Eén ervan is dat je tijdens je inverzekeringstelling of voorgeleiding bij de rechter-commissaris (RC) direct een dagvaarding meekrijgt. Je mag dan de tijd tot de rechtszaak (zitting) in vrijheid afwachten. Kom je niet opdagen bij de zitting dan word je bij verstek veroordeeld. Je hebt twee weken om tegen het vonnis in beroep te gaan, als NN’er kun je niet in beroep. Je kan ook al tijdens het voorarrest (meestal binnen 14 dagen) berecht worden: je wordt dan voor de politierechter geleid, die direct een vonnis velt.
In bewaring: 14+3 maal 30 dagen
Bij inbewaringstelling moet je worden overgebracht naar een huis van bewaring, behalve als ze daar een cellentekort hebben. Ze kunnen je dan nog maximaal 10 dagen vasthouden op een politiebureau, mits dat voldoende faciliteiten heeft. De raadkamer kan na de eerste 14 dagen beslissen om je insluiting met 30 dagen te verlengen. Dit kunnen ze nog twee keer herhalen. Je kan één keer tegen zo’n verlenging in beroep gaan, overleg dit met je advocaat.
Na dit maximaal toegestane voorarrest moet het proces beginnen. Maar vaak is de officier van justitie nog niet klaar en vraagt de rechtbank om uitstel. Dan komt er alleen een pro formazitting. De rechtbank bepaalt wanneer de zaak wordt voortgezet en of je dat binnen of buiten moet afwachten.
Vreemdelingenrecht
Tegenwoordig worden activisten die hun naam niet bekend willen maken zo af en toe in vreemdelingenbewaring geplaatst. Dit betekent dat aangenomen wordt, omdat je je niet wilt identificeren, dat je illegaal in Nederland verblijft. Zodra je verteld is dat je vreemdelingrechtelijk wordt vastgehouden en je verhoord gaat worden heb je het recht een advocaat te zien. De meeste strafrechtadvocaten zijn geen vreemdelingenrechtadvocaat, dus zal je een nieuwe advocaat krijgen. Ook hier geldt: blijft vragen naar je voorkeursadvocaat! Blijf vragen naar haar/hem, dat je haar/hem ook eerst wil spreken voor het eerste verhoor, hier heb je recht op en dit is heel belangrijk. In het vreemdelingenrecht heb je niet, zoals bij strafrecht, het recht om te zwijgen, maar heb je een medewerkingsplicht. Het is daarom verstandig eerst met je advocaat gesproken te hebben. Je kunt dus in principe net zo lang worden vastgehouden totdat je je identificeert.
Als je in vreemdelingenbewaring wordt gesteld betekent dat niet per sé dat je wordt overgeplaatst. Wel krijg je een bewijs van inbewaringstelling. Je kunt beroep instellen tegen de oplegging van de vreemdelingenbewaring, maar het is erg onwaarschijnlijk dat je wint.
De meeste mensen komen vrij nadat ze hun paspoort hebben laten zien en duidelijk is dat ze legaal in Nederland zijn. Maar ook komen activisten nog wel eens vrij zonder hun paspoort te hebben laten zien. Als je niet legaal bent, wordt je gedeporteerd! Dit verhaal geldt natuurlijk ook voor mensen zonder een geldige verblijfsstatus.
De laatste tijd hebben de politie en het Openbaar Ministerie wel een andere manier gevonden om mensen te dwingen hun identiteit te geven, namelijk door te dreigen mensen in vreemdelingenbewaring te zetten. Dit komt echter gelukkig weinig voor en staat los van de wettelijke ID-plicht.
Het toepassen van vreemdelingenbewaring op activisten komt voort uit de gedachtegang en jurisprudentie dat je zelf kunt opdraaien voor het niet meewerken aan je identificatie en dat er vanuit gegaan mag worden dat je je terugkeer belemmert wanneer je geen vaste verblijfsplaats opgeeft. (ABRvS 21 maart 2011, LJN BP9284) )
Terug naar inhoudsopgave