Wat doet een arrestantengroepJuly 30, 2023
De arrestantengroep is in het leven geroepen omdat in de praktijk werd ervaren dat mensen die bij acties, demonstraties enz. gearresteerd zijn (en evt. langer vastgehouden kunnen worden) ondersteuning nodig hebben. De arrestantengroep geeft voorlichting en biedt directe hulp bij demonstraties, manifestaties etc.
Als mensen voorafgaand aan hun actie de arrestantengroep benaderen kan er geholpen worden met het zoeken naar een advocaat, het informeren van mensen over hun rechten na arrestatie, tips over hoe om te gaan met verhoren door de politie en verdere voorbereiding voor het geval er arrestaties vallen.
Tijdens een actie kunnen de mensen die de arrestantengroep draaien in de gaten houden wat er gebeurt, en of, en zo ja, waarom er mensen opgepakt worden.
Mochten er arrestanten zijn, dan kan de arrestantengroep, als hier vooraf afspraken over zijn gemaakt bijvoorbeeld vrienden of familie informeren en/of werk afbellen. Ook onderhoudt de groep vaak contact met de advocaat en informeert vervolgens de achterban, om te voorkomen dat de advocaat de hele dag gebeld wordt door verschillende mensen. Daarnaast heeft de arrestantengroep soms een lijst met namen van deelnemers aan de actie en hun arrestantennummers. Dit zorgt ervoor dat mensen makkelijker anoniem kunnen blijven, en toch aan de arrestantengroep kunnen laten weten wie zij zijn.
Terug naar Inhoudsopgave
De arrestantengroep laat je niet zittenJuly 29, 2023
Vóór de demonstratie / manifestatie / actie probeert de arrestantengroep advocaten te vinden die stand-by zijn en eventuele arrestanten willen bijstaan. Dat werkt beter dan een advocaat die toevallig dienst heeft die dag (piketadvocaat). Die heeft misschien helemaal geen ervaring met acties of activisten en niet voldoende kennis van wat die (de activisten) nodig hebben en waar ze mee te maken kunnen krijgen. Mocht je zelf al een advocaat hebben die je liever wilt dan is dat natuurlijk jouw vrije keuze, vooral doen! Het is belangrijk dat je in elk geval een advocaat krijgt die achter je staat en die je kunt vertrouwen.
Rondom de actie probeert de arrestantengroep uit te zoeken hoeveel mensen er zijn gearresteerd, waar ze vast zitten, waarvan ze worden verdacht, en of ze hun (voorkeurs)advocaat te spreken krijgen. Als ze die niet gekregen hebben zoeken we uit welke advocaten er piketdienst hebben en of zij meldingen hebben gekregen. De politie neemt het niet zo nauw met het recht van arrestanten op hun eigen advocaat. Geloof hun smoesjes/leugens niet, laat je niet intimideren en houd gewoon vol dat je je eigen advocaat wil zien. Zij moeten daar uiteindelijk aan toegeven. Mocht er toch een piketadvocaat bij je langskomen dan kun je die vragen of zij/hij contact met jouw advocaat op wil nemen. Ook proberen wij uit te zoeken hoe de arrestanten behandeld worden, of ze het goede eten krijgen (vegetarisch, halal etc.), of ze schone kleren, boeken, spelletjes, postzegels etc. nodig hebben (die we proberen te brengen). Als je dat wilt (bv. als je anoniem wilt blijven) kan contact met vrienden en familie ook via ons lopen. Als je tijdens de actie arrestaties ziet meld dit dan bij de arrestantentelefoon. Als je een boete of dagvaarding hebt gekregen kan de arrestantengroep je ook helpen bij de juridische afhandeling.
- Ga je ergens aan meedoen waarbij er een redelijke kans bestaat dat je wordt gearresteerd dan is het handig om dit van tevoren te vertellen aan iemand die je vertrouwt. Diegene kan dan contact opnemen met de arrestantengroep, doorgeven wie je advocaat is, je afmelden (ziekmelden?) bij school of werk, voor de planten en de poes zorgen enz.
- Vrouwelijke arrestanten mogen nooit door mannelijke agenten gefouilleerd worden. Mannelijke arrestanten ook niet door vrouwelijke agenten. Transgenders worden gefouilleerd door een agent van het geslacht dat in je paspoort staat.
- De politie zal zich niet altijd aan de regels houden. Ook zal ze van alles uit de kast trekken om jou aan het praten te krijgen. Bereid je hier zo goed mogelijk op voor. Laat je niet intimideren, blijf kalm en bedenk: je hulp komt eraan!
- Je kunt ook heel kort worden vastgehouden en daarna met of zonder dagvaarding op straat worden gezet. Of met een boete op straat worden gezet. Neem dan contact met de arrestantengroep op, die kan je vertellen wat je nu het beste kan doen of wat voor stappen het OM zou kunnen nemen. Ook als je later een transactievoorstel thuisgestuurd krijgt, neem dan contact met ons op, zodat we je kunnen vertellen wat de beste stappen zijn die je kunt nemen.
- Spreek je niet goed Nederlands dan heb je tijdens de verhoren recht op een tolk, dat moet de politie dan ook voor je regelen.
Terug naar Inhoudsopgave
Draaiboek arrestantengroepJuly 28, 2023
Actievoeren betekent soms risico’s nemen, risico’s die onder andere op juridisch vlak consequenties kunnen hebben. Daarom is juridische ondersteuning van acties belangrijk. Met dit doel is tientallen jaren geleden al de eerste arrestantengroep opgezet. Op dit moment zijn in heel het land arrestantengroepen actief. Sommige van deze groepen zijn altijd bereikbaar, andere draaien alleen op het moment dat specifiek om ondersteuning is verzocht.
Als je een actie organiseert kan je een bestaande arrestantengroep vragen je daarbij helpen, maar je kunt er natuurlijk ook voor kiezen je eigen arrestantengroep te organiseren. In het bijzonder voor alle mensen die voor deze laatste optie kiezen is dit draaiboek geschreven.
De momenten waarop je als (structurele of incidentele) arrestanten- groep geconfronteerd wordt met arrestaties kunnen heel verschillend zijn. Zo kan je goed voorbereid een demonstratie of bezettingsactie ondersteunen, maar het kan ook gebeuren dat je gebeld wordt omdat bijvoorbeeld plotsklaps een kraakpand is ontruimd.
Vanzelfsprekend zal daarmee ook je handelswijze van geval tot geval verschillen. Het is heel wat anders wanneer je in één klap met tiental- len arrestaties geconfronteerd wordt dan wanneer je een arrestantenlijstje voor je hebt liggen met de gegevens van de mensen die aan een bepaalde actie deelnemen en die mensen in geval van arrestatie bijvoorbeeld weten naar welke advocaat ze moeten vragen.
Om de handleiding zo duidelijk mogelijk te maken zullen in aparte stukken verschillende scenario’s besproken worden.
Er is uitgegaan van de volgende gevallen:
-
- Scenario 1: arrestantengroep draaien zonder enige voorbereiding;
-
- Scenario 2: arrestantengroep draaien bijvoorbeeld tijdens een grote demo, waarbij wel arrestantenflyers zijn gemaakt en een advocaat is gevraagd bijstand te verlenen, maar geen arrestantenlijsten zijn gemaakt,
-
- Scenario 3: arrestantengroep draaien na een voorbereide actie, waarbij een advocaat is geregeld en arrestantenlijst- en zijn gemaakt.
Vanaf een bepaald moment is het vervolgtraject in de hierboven genoemde gevallen hetzelfde. Je zult dus zien dat bij elk scenario het eind ongeveer hetzelfde is.
Vooraf een paar tips en uitleg:
- Onthoud dat het draaien van een arrestantengroep niet alleen betekent dat je op de dag van de actie of demonstratie bezig bent. De nasleep kan dagen duren. Het is dus handig om meteen al mensen voor meerdere dagen te regelen. Een stelregel bij het draai- en van een arrestantengroep is, dat je pas klaar bent als iedereen vrij is gekomen!
- Zodra je hoort dat er binnenkort een actie bij je in de buurt wordt georganiseerd kan je mensen er op attenderen dat het wellicht handig is een arrestantengroep te regelen. Veel dingen kan je namelijk al heel erg op tijd regelen, en zo voorkom je dat alles op het laatste moment nog moet gebeuren.
- Als je een advocaat wil vragen om bijstand te verlenen direct na een actie of demonstratie is het handig als je iemand vraagt die woont of kantoor houdt in de buurt van de plek waar de actie/demonstratie plaatsvindt. Zo voorkom je dat iemand uren moet gaan reizen om piketbezoeken af te leggen en daardoor wellicht niet of te laat komt. Als het niet lukt iemand in de buurt te vinden, overleg dan met de advocaat of deze eventueel piketbezoeken wil afleggen. Zo niet, informeer mensen die deelnemen aan de actie hierover en maak duidelijk dat ze het de eerste dag(en) ofwel met een piketadvocaat ofwel zonder advocaat zullen moeten stellen. Je kunt met je eigen advocaat wellicht wel afspreken dat in het geval mensen vast gehouden worden op grond van zware verdenkingen, hij of zij wel langs zal komen.
- Zorg dat er altijd één contactpersoon is voor de advocaat. Over het algemeen wordt het niet gewaardeerd als er tegelijkertijd verschil- lende mensen over dezelfde zaak bellen.
- Als je arrestantenflyers maakt kan het in sommige gevallen goed zijn ook flyers in bijvoorbeeld Engels te hebben. Denk hier van tevoren over na!
- Een arrestantenlijst is een genummerde lijst waarop ieder persoon die deelneemt aan een actie zijn of haar naam en gegevens (dieet, wel of niet anoniem, contactpersoon etc.) achterlaat. Op het moment dat mensen gearresteerd worden kan dan zo efficiënt mogelijk worden geïnventariseerd wie er vast zit en wat er voor diegene geregeld moet worden (hiervoor is dus belangrijk dat iedereen die op de lijst staat en níet gearresteerd wordt zich afmeldt bij de arrestantengroep). Zorg er ook voor dat als alles is afgehandeld deze lijsten vernietigd worden, zodat er geen namen en telefoonnummers blijven rondslingeren.
- Ook is het handig dat op deze lijst wordt vermeld waar mensen hun ID-kaart hebben liggen. Het kan namelijk voorkomen dat mensen die anoniem de actie in gaan na arrestatie langer blijven vastzitten dan verwacht en/of in vreemdelingenbewaring terecht komen en daarom besluiten alsnog hun naam bekend te maken. Doorgaans moet dan een paspoort of ID-kaart worden afgegeven bij de (vreemdelingen)politie. De arrestantengroep moet dan wel weten wie hierover gecontacteerd kan worden of waar de ID-kaart te vinden is.
- Als je de kans krijgt om een arrestantenpraatje te houden, doe dit! Je kunt dan in het kort nog eens herhalen wat er op de flyer staat en bepaalde dingen (zoals blijven vragen naar je advocaat, je mond houden en afmelden bij de arrestantengroep) benadrukken. Ook hebben mensen dan de kans vragen te stellen of uitleg te vragen. Hou het echter kort aangezien mensen zaken snel vergeten in een situatie van actie. Benadruk dus de belangrijkste zaken.
- Een lawaaidemonstratie betekent doorgaans dat je met een groep(je) mensen naar de plek gaat waar de arrestanten worden vastgehouden en je zo veel mogelijk herrie (fluitjes, megafoon, luchtalarm, vuurwerk) maakt om de mensen binnen te laten weten dat je er bent en om ze een hart onder de riem te steken.
- Als je belt met politie, justitie of de piketcentrale: houd altijd in gedachten dat jij informatie van hen wil. Probeer daarom rustig te blijven als ze niet meewerken. Je kunt beter ophangen en nog eens terugbellen in de hoop dat je iemand anders te spreken krijgt.
- In Nederland is het zo geregeld dat iedere dag een aantal advocaten piketdienst draait. Dit betekent dat als iemand gearresteerd
wordt en geen eigen (voorkeurs) advocaat opgeeft, hij of zij wordt bezocht door een advocaat die op dat moment piketten loopt, de piketadvocaat. Er zijn in ieder rayon piketlijsten in omloop die vermelden welke advocaten op welke dag dienst hebben. Zowel in het geval iemand om zijn of haar voorkeursadvocaat vraagt als wanneer er niet naar een specifieke advocaat wordt gevraagd meldt de politie dit bij de piketcentrale. Indien er om een eigen advocaat is gevraagd wordt deze (als alles goed gaat) door de piketcentrale gewaarschuwd, in andere gevallen wordt een advocaat van de lijst benaderd. Als je er dus achter wil komen wie door welke advocaat is bezocht kan je de piketcentrale bellen, maar als je geen naam of geboortedatum hebt wordt het lastig. De piketcentrale werkt ook met NN’ers, dus als je weet waar en hoe laat mensen zijn gearresteerd kan je ook nog op die manier proberen iets uit te vinden.
Hopelijk is dit draaiboek duidelijk en begrijpelijk geschreven. Mocht je vragen hebben, dingen missen of onduidelijk vinden, laat dit dan weten via info(@)arrestantengroep.org.
Er is een landelijk nummer voor de Centrale Piketafdeling in Nederland: 088 – 7871098
Het informatienummer van de Raad voor de Rechtsbijstand is: 088 – 787 1000
Terug naar inhoudsopgave
Scenario 1: arrestantengroep draaien zonder enige voorbereidingJuly 26, 2023
Je wordt gebeld of hoort via via dat er één of meer mensen dreigen te worden opgepakt of zojuist zijn opgepakt.
Indien mensen nog niet zijn gearresteerd, probeer dan met de persoon of groep in contact te komen. Vraag wat er precies aan de hand is, uit hoeveel mensen de groep bestaat en naar welke advocaat ze zullen vragen als ze worden gearresteerd. Als er nog een beetje tijd is en je hebt de mogelijkheid een advocaat te bellen om te vragen of deze tijd heeft piketten te lopen, doe dit dan en bel mensen terug om te bevestigen dat ze inderdaad naar diegene kunnen vragen. Zo voorkom je dat iedereen naar een advocaat vraagt die met vakantie is of iets dergelijks. Probeer er ook achter te komen of er mensen in de groep zijn die ervaring hebben met arrestaties en politieverhoren en vraag hen anderen, die hier minder van weten, zo veel mogelijk voor te lichten. Belangrijk om te benadrukken is dat mensen vol moeten blijven houden dat ze hun eigen advocaat willen zien en dat niet verklaren betekent dat je niets, maar dan ook niets tijdens een verhoor loslaat, ook niet over je eigen handelen.
Daarnaast verloopt alles veel soepeler als mensen weten dat ze na hun vrijlating contact kunnen opnemen met de arrestantengroep of iemand van de groep waarmee hij of zij gearresteerd werd, zodat duidelijk wordt wie wel en niet vastzit. Op deze manier kan de eventuele nasleep (rechtszaken, schadevergoedingen etc.) beter en sneller gecoördineerd worden.
Indien het al te laat is en mensen al zijn gearresteerd, probeer dan zo helder mogelijk de informatie die je voorhanden hebt op papier te zetten. Maak een lijstje van de gearresteerden. Probeer te bedenken naar welke advocaat de arrestanten eventueel zouden gaan vragen.
Als het om een kraakpand gaat hebben ze misschien al een (civielrechtelijke) advocaat, of misschien zitten er mensen in de groep die al vaker gearresteerd zijn en een ‘vaste’ advocaat hebben. Probeer ook gegevens van contactpersonen van deze mensen te verzamelen.
Je kunt nu verschillende dingen doen. In het geval je een idee hebt van de namen van de advocaten waar mensen eventueel om zouden kunnen vragen of in het geval je nog een advocaat hebt weten te regelen, bel deze advocaten dan om hen voor te bereiden op eventuele piketbezoeken. Leg hen uit wat er gebeurd is of staat te gebeuren. Een pro-actieve advocaat zal soms dan ook zelf al naar politie of het Openbaar Ministerie (OM) gaan bellen om bijvoorbeeld uit te vinden waarvoor mensen zijn aangehouden en waar ze worden heengebracht, maar niet iedereen is daar voor te porren. Het ligt vaak ook aan de situatie: Als er heftige dingen zijn gebeurd zal een advocaat waarschijnlijk eerder in actie komen dan wanneer een groep van 50 mensen is aangehouden wegens het niet opvolgen van een ambtelijk bevel, omdat deze groep in zo’n geval wellicht niet lang zal worden vastgehouden.
De eerste paar uur betekenen vooral afwachten, maar ten opzichte van de praktijk tot nu toe is er wel een belangrijke verandering wat betreft de bijstand van een advocaat. Voorheen had een gearresteerde pas recht op een advocaat wanneer hij of zij in verzekering werd gesteld. Tegenwoordig moet de politie er voor zorgen een advocaat 2 uur (vanaf het moment van de piketmelding) de tijd te geven een arrestant, die in verzekering kan worden gesteld en die daar uitdrukkelijk om heeft gevraagd te bezoeken, vóórdat een eerste verhoor mag plaatsvinden. Dus als mensen er op blijven hameren dat ze hun advocaat willen zien, moet de politie hier aan mee werken. Het kan wel zo zijn dat je dan uiteindelijk langer vastzit dan iemand die niet uitdrukkelijk om bezoek van een advocaat voorafgaand aan het verhoor heeft gevraagd! Omdat je echter niets gaat verklaren wordt daarom afgeraden om dit te doen, het verlengt de tijd dat je vastzit nodeloos.
Daarentegen kan een advocaat bij het verhoor, sinds 2015 mogelijk, wel een verschil maken. Adviseer daarom activisten dat ze geen piketadvocaat nemen, maar vragen om hun eigen advocaat. En dat ze zich daarbij niet laten ontmoedigen door smoesjes van de politie dat de politie dit niet kan regelen of dat het activisten geld gaat kosten. Laat de activisten ook weten dat ze steeds opnieuw om de eigen advocaat vragen, zowel voor het eerste verhoor, als ondersteuning tijdens het eerste verhoor en bij inverzekeringstelling opnieuw!
Deze eerste uren zijn voor de arrestantengroep altijd meer of minder chaotisch. De arrestantengroep wordt waarschijnlijk veel gebeld door mensen die informatie hebben of willen en de arrestantengroep moet er achter zien te komen hoeveel mensen er vastzitten en wie deze mensen zijn.
Als duidelijk wordt dat mensen niet na 6 of 12 uur vrijgelaten worden (de 6 of 12 uur gelden alleen voor overtredingen en misdrijven van de lichtere categorieën waar je dus niet voor in verzekering kan worden gesteld), zijn ze hoogstwaarschijnlijk in verzekering gesteld of in vreemdelingenbewaring terechtgekomen.
Als het niet zo is dat eigen advocaten voor een piketbezoek zijn ingeschakeld begint een soms frustrerende zoektocht naar de piketadvocaten van die dag. In ieder piketrayon zijn lijsten met piketadvocaten in omloop (eventueel verkrijgbaar via een bevriend advocatenkantoor), maar het op deze manier opsporen van de juiste advocaat heeft een aantal nadelen. Zo wordt er heel veel geruild en blijkt uiteindelijk de helft van de mensen van de lijst die dag helemaal geen piket te draaien en je moet heel vaak je verhaal afdraaien, wie je bent, waarom je belt etc., vaak met mager of langzaam resultaat. Ook zitten sommige advocaten helemaal niet op je te wachten. Ze vertrouwen het niet of zijn bang dat ze hun zaak kwijtraken. Het is dus heel belangrijk dat als je dit doet, je goed voorbereid bent, je je woordje klaar hebt en altijd netjes blijft. Anders kan je het verpesten voor toekomstige gevallen. Een andere manier om de juiste piketadvocaat te vinden is het bellen van de piketcentrale (de juiste telefoonnummers vind je voorin dit draaiboek). Deze heeft een lijst waarop staat welke advocaat welke arrestant heeft bezocht. Je moet dan of een naam en/of geboortedatum hebben, of vragen of er gezocht kan worden naar NN’ers. Soms heb je geluk en kan de telefonist van de centrale, als je één persoon hebt gevonden, zien dat er medeverdachten zijn. Je hebt dan in één klap een hele lijst van namen of NN-nummers en bijbehorende piketadvocaten. Ook voor het bellen naar de piketcentrale geldt weer: doe dit voorbereid en heb je zegje klaar voor het geval men vraagt van welke organisatie je eigenlijk bent en waarom je belt. Als je je niet zeker genoeg voelt, schroom dan niet iemand anders te vragen.
Heb je eenmaal de advocaat te pakken die mensen vertegenwoordigt, leg deze dan uit waarom je belt en wat je graag wil weten. Je kunt je ook aanbieden als contactpersoon. Nogmaals, blijf netjes, als de advocaat niets wil zeggen is dat zijn of haar goed recht, je kunt beter later nog eens terugbellen of een andere advocaat vragen te bellen dan die persoon tegen je in het harnas te jagen. Meestal gaat het echter goed, soms zijn advocaten ook juist heel geïnteresseerd in het fenomeen arrestantengroep. Het moeilijke is dat je in principe vaak een ‘eigen’ advocaat geregeld hebt om alle arrestanten te vertegenwoordigen en dat je uiteindelijke doel is iedereen bij die advocaat te krijgen. Maar als iemand tevreden is met de piketadvocaat moet dat natuurlijk ook kunnen.
Zet eventueel een update op een website of sociale media of op de website van de landelijke arrestantengroepen (www.arrestantengroep.org) om mensen te informeren. Je kunt het telefoonnummer van de arrestantengroep erbij zetten bijvoorbeeld, maar door zoveel mogelijk op een website of sociale media te zetten voorkom je dat je platgebeld gaat worden. Bel ook eventueel contactpersonen die zich gemeld hebben.
Vraag zowel de voorkeursadvocaat als de eventuele piketadvocaten je te bellen zodra hij of zij op bezoek is geweest. Hopelijk krijg je dan een idee waarvoor iemand wordt vastgehouden en of het nog lang gaat duren. Soms kan het even duren voordat de advocaat iets laat horen, maar meestal heeft dat een reden. Zorg er in ieder geval voor dat er maar één persoon contact onderhoudt met de advocaat, dat voorkomt irritaties en onduidelijkheden. Wanneer je het contact overdraagt aan iemand anders zorg er dan voor dat dit goed gebeurt en dat die persoon alles weet wat jij weet.
Hou goed bij wat er met wie aan de hand is, zodat je niet in de war raakt. Dit kan je het beste doen door een arrestantenlijst achteraf te maken.
Op een gegeven moment is min of meer duidelijk wie er vast zit, bij welke advocaat mensen terecht zijn gekomen, waarvoor ze worden vastgehouden en waar ze zitten. Je kunt de volgende dingen doen:
- een lawaaidemo organiseren.
- arrestantenpakketjes langsbrengen. Als mensen op een politiebureau zitten is de kans klein dat ze het pakketje zullen krijgen tijdens hun verblijf daar, maar het is wel zo dat ze het pakketje zullen krijgen als ze na een voorgeleiding naar een huis van bewaring gebracht worden (wat natuurlijk niet te hopen
valt). Let wel op, op de dag van de voorgeleiding worden mensen al heel vroeg naar de rechtbank gebracht. Als je wil dat ze hun pakketje zullen krijgen moet je dit dus wel minimaal de dag voor de voorgeleiding langsbrengen. Op sommige plekken kan je alleen lectuur en kleding brengen, op andere ook eten. Veel veganisten krijgen vaak geen veganistisch eten in de cel, maar kunnen soms wel eten van buiten (mits op bepaalde wijze verpakt) krijgen. Probeer dus ook eten langs te brengen.
- en natuurlijk, zoals de hele tijd, bijhouden wat er met wie aan de hand is en hierover updates geven op een website of sociale media en/of aan de contactpersonen van de gearresteerden.
Vaak komen mensen, als ze niet in vreemdelingenbewaring gesteld worden, binnen drie dagen weer vrij. Een enkele keer wordt de inverzekeringstelling verlengd (je kunt dan nog eens drie dagen vastgehouden worden) of wordt iemand in bewaring gesteld na de voorgeleiding, wat betekent dat diegene wordt overgeplaatst naar een huis van bewaring. Als iemand in vreemdelingenbewaring belandt of in een huis van bewaring kan diegene bezoek krijgen en boeken, kleren, post en geld ontvangen. Hoe, wanneer en hoe vaak verschilt per plek. Je kunt voor de juiste informatie wat dat betreft het beste bellen met de desbetreffende plek (voor adressen en telefoonnummers
zie www.dji.nl).
Terug naar Inhoudsopgave
Scenario 2: arrestantengroep draaien tijdens een grote demoJuly 25, 2023
In dit geval zijn er een aantal voorbereidingsmaatregelen die je moet treffen voordat de eigenlijke actie of demo plaatsvindt:
- advocaat vinden (doe dit op tijd zodat je niet op het laatste moment nog moet gaan stressen als degene die je dacht te vragen niet kan) en informeren over doel en aard van de actie. Tegenwoordig is het verstandig naast het regelen van een strafrechtadvocaat ook na te denken over een vreemdelingenrechtadvocaat, omdat steeds vaker NN’ers in vreemdelingenbewaring (dreigen te) worden gezet.
- arrestantenflyers maken. In geval van een actie met verzamelpunt en genoeg voorbereidingstijd kan je een langere flyer maken, als je de flyer pas op de actie of demo zelf uitdeelt moet deze veel korter zijn. De flyer kan mensen informeren over hun rechten in de bak, bijvoorbeeld over het zwijgrecht. Ook hier geldt weer: informeer mensen ook over een eventueel vreemdelingenrechtelijk traject. Dit is heel anders dan het strafrechtelijke traject. Ook is het handig als de naam en het telefoonnummer van de advocaat op deze flyer staat en het nummer van de arrestantengroep.
Tijdens de actie of demo moeten de volgende dingen gedaan worden:
- regel één of meerdere personen die op een rustige en veilige plek gaan zitten met de arrestantentelefoon, pen en papier,
een goeie wifi-verbinding en eventueel een computer, zodat bijvoorbeeld via een website of sociale media mensen op de hoogte kunnen worden gehouden. Veilig betekent dat de politie niet zal komen invallen en een voorverzamelplek waar ook de activisten voorverzamelen is dus geen veilige plek.
- probeer altijd spotters te regelen die in de gaten houden of mensen worden opgepakt. Laat ze dit doorbellen naar degene met de telefoon. Spotters nemen geen deel aan de actie of demonstratie. Ze moeten er niet uitzien als activist of ́behorende bij de groep ́ anders is de spotter waardeloos, want dan wordt hij ook opgepakt.
Nadat mensen zijn opgepakt:
- inventariseren wie er meegenomen is en waarom (voor zover je dit na kan gaan natuurlijk).
- zodra je een beetje duidelijk hebt wie er vast zit(ten) bel je de advocaat om deze op de hoogte te stellen, zodat deze zich kan voorbereiden.
De eerste paar uur betekenen vooral afwachten, maar ten opzichte van de praktijk tot nu toe is er wel een belangrijke verandering wat betreft de bijstand van een advocaat. Voorheen had een gearresteerde pas recht op een advocaat wanneer hij of zij in verzekering werd gesteld. Tegenwoordig moet de politie er voor zorgen een advocaat 2 uur (vanaf het moment van de piketmelding) de tijd te geven een arrestant, die in verzekering kan worden gesteld en die daar uitdrukkelijk om heeft gevraagd te bezoeken, vóórdat een eerste verhoor mag plaatsvinden. Dus als mensen er op blijven hameren dat ze hun advocaat willen zien, moet de politie hier aan mee werken. Het kan wel zo zijn dat je dan uiteindelijk langer vastzit dan iemand die niet uitdrukkelijk om bezoek van een advocaat voorafgaand aan het verhoor heeft gevraagd! Omdat je echter niets gaat verklaren wordt daarom afgeraden om dit te doen, het verlengt de tijd dat je vastzit nodeloos.
Daarentegen kan een advocaat bij het verhoor, sinds 2015 mogelijk, wel een verschil maken. Adviseer daarom activisten dat ze geen piketadvocaat nemen, maar vragen om hun eigen advocaat. En dat ze zich daarbij niet laten ontmoedigen door smoesjes van de politie dat de politie dit niet kan regelen of dat het activisten geld gaat kosten. Laat de activisten ook weten dat ze steeds opnieuw om de eigen advocaat vragen, zowel voor het eerste verhoor, als ondersteuning tijdens het eerste verhoor en bij inverzekeringstelling opnieuw!
Deze eerste uren zijn voor de arrestantengroep altijd meer of minder chaotisch. De arrestantengroep wordt waarschijnlijk veel gebeld door mensen die informatie hebben of willen en de arrestantengroep moet er achter zien te komen hoeveel mensen er vastzitten en wie deze mensen zijn.
Als duidelijk wordt dat mensen niet na 6 of 12 uur vrijgelaten worden (de 6 of 12 uur gelden alleen voor overtredingen en misdrijven van de lichtere categorieën waar je dus niet voor in verzekering kan worden gesteld), zijn ze hoogstwaarschijnlijk in verzekering gesteld of in vreemdelingenbewaring terechtgekomen.
Als het niet zo is dat eigen advocaten voor een piketbezoek zijn ingeschakeld begint een soms frustrerende zoektocht naar de piketadvocaten van die dag. In ieder piketrayon zijn lijsten met piketadvocaten in omloop (eventueel verkrijgbaar via een bevriend advocatenkantoor), maar het op deze manier opsporen van de juiste advocaat heeft een aantal nadelen. Zo wordt er heel veel geruild en blijkt uiteindelijk de helft van de mensen van de lijst die dag helemaal geen piket te draaien en je moet heel vaak je verhaal afdraaien, wie je bent, waarom je belt etc., vaak met mager of langzaam resultaat. Ook zitten sommige advocaten helemaal niet op je te wachten. Ze vertrouwen het niet of zijn bang dat ze hun zaak kwijtraken. Het is dus heel belangrijk dat als je dit doet, je goed voorbereid bent, je je woordje klaar hebt en altijd netjes blijft. Anders kan je het verpesten voor toekomstige gevallen. Een andere manier om de juiste piketadvocaat te vinden is het bellen van de piketcentrale (de juiste telefoonnummers vind je voorin dit draaiboek). Deze heeft een lijst waarop staat welke advocaat welke arrestant heeft bezocht. Je moet dan of een naam en/of geboortedatum hebben, of vragen of er gezocht kan worden naar NN’ers. Soms heb je geluk en kan de telefonist van de centrale, als je één persoon hebt gevonden, zien dat er medeverdachten zijn. Je hebt dan in één klap een hele lijst van namen of NN-nummers en bijbehorende piketadvocaten.
Ook voor het bellen naar de piketcentrale geldt weer: doe dit voorbereid en heb je zegje klaar voor het geval men vraagt van welke organisatie je eigenlijk bent en waarom je belt. Als je je niet zeker genoeg voelt, schroom dan niet iemand anders te vragen.
Heb je eenmaal de advocaat te pakken weet dan waarom je belt en wat je graag wil weten. Je kunt je ook aanbieden als contactpersoon. Nogmaals, blijf netjes, als de advocaat niets wil zeggen is dat zijn of haar goed recht, je kunt beter later nog eens terugbellen of een andere advocaat vragen te bellen dan die persoon tegen je in het harnas te jagen. Meestal gaat het echter goed, soms zijn advocaten ook juist heel geïnteresseerd in het fenomeen arrestantengroep. Het moeilijke is dat je in principe vaak een ‘eigen’ advocaat geregeld hebt om alle arrestanten te vertegenwoordigen en dat je uiteindelijke doel is iedereen bij die advocaat te krijgen. Maar als iemand tevreden is met de piketadvocaat moet dat natuurlijk ook kunnen.
Zet eventueel een update op een website of sociale media of op de website van de landelijke arrestantengroepen (www.arrestantengroep. org) om mensen te informeren. Je kunt het telefoonnummer van de arrestantengroep erbij zetten bijvoorbeeld, maar door zoveel mogelijk op een website of sociale media te zetten voorkom je dat je platgebeld gaat worden. Bel ook eventueel contactpersonen die zich gemeld hebben.
Vraag zowel de voorkeursadvocaat als de eventuele piketadvocaten je te bellen zodra hij of zij op bezoek is geweest. Hopelijk krijg je dan een idee waarvoor iemand wordt vastgehouden en of het nog lang gaat duren. Soms kan het even duren voordat de advocaat iets laat horen, maar meestal heeft dat een reden. Zorg er in ieder geval voor dat er maar één persoon contact onderhoudt met de advocaat, dat voorkomt irritaties en onduidelijkheden. Wanneer je het contact overdraagt aan iemand anders zorg er dan voor dat dit goed gebeurt en dat die persoon alles weet wat jij weet.
Hou goed bij wat er met wie aan de hand is, zodat je niet in de war raakt. Dit kan je het beste doen door een arrestantenlijst achteraf te maken.
Op een gegeven moment is min of meer duidelijk wie er vast zit, bij welke advocaat mensen terecht zijn gekomen, waarvoor ze worden vastgehouden en waar ze zitten. Je kunt de volgende dingen doen:
- een lawaaidemo organiseren.
- arrestantenpakketjes langsbrengen. Als mensen op een politiebureau zitten is de kans klein dat ze het pakketje zullen krijgen tijdens hun verblijf daar, maar het is wel zo dat ze het pakketje zullen krijgen als ze na een voorgeleiding naar een huis van bewaring gebracht worden (wat natuurlijk niet te hopen valt). Let wel op, op de dag van de voorgeleiding worden mensen al heel vroeg naar de rechtbank gebracht. Als je wil dat ze hun pakketje zullen krijgen moet je dit dus wel minimaal de dag voor de voorgeleiding langsbrengen. Op sommige plekken kan je alleen lectuur en kleding brengen, op andere ook eten. Veel veganisten krijgen vaak geen veganistisch eten in de cel, maar kunnen soms wel eten van buiten (mits op bepaalde wijze verpakt) krijgen. Probeer dus ook eten langs te brengen.
- en natuurlijk, zoals de hele tijd, bijhouden wat er met wie aan de hand is en hierover updates geven op een website of sociale media en/of aan de contactpersonen van de gearresteerden.
Vaak komen mensen, als ze niet in vreemdelingenbewaring gesteld worden, binnen drie dagen weer vrij. Een enkele keer wordt de inverzekeringstelling verlengd (je kunt dan nog eens drie dagen vastgehouden worden) of wordt iemand in bewaring gesteld na de voorgeleiding, wat betekent dat diegene wordt overgeplaatst naar een huis van bewaring. Als iemand in vreemdelingenbewaring belandt of in een huis van bewaring kan diegene bezoek krijgen en boeken, kleren, post en geld ontvangen. Hoe, wanneer en hoe vaak verschilt per plek. Je kunt voor de juiste informatie wat dat betreft het beste bellen met de desbetreffende plek (voor adressen en telefoonnummers zie www.dji.nl).
Checklist
- ▶ Genoeg mensen om arrestantengroep te draaien voor de dag van de actie zelf en de dagen daarna;
- ▶ Een advocaat (strafrecht en eventueel vreemdelingenrecht);
- ▶ De advocaat op de hoogte brengen van het wat, hoe en waarom van de actie;
- ▶ Arrestantentelefoon, oplader en beltegoed;
- ▶ Een rustige plek waar degene die arrestantengroep draait kan zitten (het liefst met computer en internet);
- ▶ Spotters/contactpersonen die degene met de telefoon op de hoogte houden van de gebeurtenissen;
- ▶ Arrestantenflyers (kort of lang), eventueel ook in het Engels;
- ▶ Iemand die op de verzamelplek langs kan gaan met flyers/lijsten/markers en die een praatje kan houden en de arrestantenlijst kan meenemen.
- ▶ Op het verzamelpunt is het ook handig als de arrestantengroep een doos met eventueel plastic zakken neerzet waar mensen hun persoonlijke spullen (telefoon, ID/bewijs etc.) in kunnen doen om die in bewaring achter te laten bij de AG.
Terug naar inhoudsopgave
Scenario 3: arrestantengroep draaien na een voorbereide actieJuly 24, 2023
In dit geval zijn er een aantal voorbereidingsmaatregelen die je moet treffen voordat de eigenlijke actie of demo plaatsvindt:
- advocaat vinden (doe dit op tijd zodat je niet op het laatste moment nog moet gaan stressen als degene die je dacht te vragen niet kan) en informeren over doel en aard van de actie. Tegenwoordig is het verstandig naast het regelen van een strafrechtadvocaat ook na te denken over een vreemdelingenrechtadvocaat, omdat steeds vaker NN’ers in vreemdelingenbewaring (dreigen te) worden gezet.
- arrestantenflyers maken. In geval van een actie met verzamelpunt en genoeg voorbereidingstijd kan je een langere flyer maken, als je de flyer pas op de actie of demo zelf uitdeelt moet ‘ie veel korter zijn. De flyer kan mensen informeren over hun rechten in de bak, bijvoorbeeld over het zwijgrecht. Ook hier geldt weer: informeer mensen ook over een eventueel vreemdelingenrechtelijk traject. Dit is heel anders dan het strafrechtelijke traject.
- arrestantenlijsten maken/printen. Voorbeelden hiervan vind je op de gezamenlijke website van de arrestantengroepen, www.arrestantengroep.org. Belangrijk is dat mensen het nummer onthouden dat voor hun (bij)naam staat. Zo kunnen arrestant, advocaat en arrestantengroep in het geval iemand NN blijft communiceren met een nummer in plaats van een naam.
- op tijd op het verzamelpunt zijn met arrestantenlijst, flyers, viltstiften en pennen, mensen de lijsten laten invullen en zorgen dat ze de naam en het nummer van de advocaat (en de arrestantengroep) ergens op hun lichaam schrijven.
Benadruk ook dat mensen zich, als ze niet worden opgepakt, afmelden bij de arrestantengroep, zodat zo snel mogelijk wordt wie wel en niet vastzit. Kijk als er tijd is de lijsten ook even na of alles duidelijk is.
Tijdens de actie of demo moeten de volgende dingen gedaan worden:
- regel één of meerdere personen die op een rustige en veilige plek gaan zitten met de arrestantentelefoon, pen en papier, een goeie wifi-verbinding en eventueel een computer, zodat bijvoorbeeld via een website of sociale media mensen op de hoogte kunnen worden gehouden. Veilig betekent dat de politie niet zal komen invallen en een voorverzamelplek waar ook de activisten voorverzamelen is dus geen veilige plek.
- probeer altijd spotters te regelen die in de gaten houden of mensen worden opgepakt. Laat ze dit doorbellen naar degene met de telefoon.
Nadat mensen zijn opgepakt:
- inventariseren wie er meegenomen is en waarom.
- zodra je een beetje duidelijk hebt wie er vast zit(ten) bel je de advocaat om deze op de hoogte te stellen. Kijk op de arrestantenlijst of degene die gearresteerd is heeft gevraagd iemand te bellen (ouders, familie, vrienden). Let op, soms weet je niet of iemand wel of niet zijn of haar naam zal zeggen, wees dus voorzichtig en noem geen namen over de telefoon. Zeg familie of vrienden ook alvast dat wanneer de gearresteerde vrij komt, deze de arrestantengroep zo snel mogelijk moet laten weten dat hij of zij vrij is.
De eerste paar uur betekenen vooral afwachten, maar ten opzichte van de praktijk tot nu toe is er wel een belangrijke verandering wat betreft de bijstand van een advocaat. Voorheen had een gearresteerde pas recht op een advocaat wanneer hij of zij in verzekering werd gesteld. Tegenwoordig moet de politie er voor zorgen een advocaat 2 uur (vanaf het moment van de piketmelding) de tijd te geven een arrestant, die in verzekering kan worden gesteld en die daar uitdrukkelijk om heeft gevraagd te bezoeken, vóórdat een eerste verhoor mag plaatsvinden. Dus als mensen er op blijven hameren dat ze hun advocaat willen zien, moet de politie hier aan mee werken. Het kan wel zo zijn dat je dan uiteindelijk langer vastzit dan iemand die niet uitdrukkelijk om bezoek van een advocaat voorafgaand aan het verhoor heeft gevraagd! Omdat je echter niets gaat verklaren wordt daarom afgeraden om dit te doen, het verlengt de tijd dat je vastzit nodeloos.
Daarentegen kan een advocaat bij het verhoor, sinds 2015 mogelijk, wel een verschil maken. Adviseer daarom activisten dat ze geen piketadvocaat nemen, maar vragen om hun eigen advocaat. En dat ze zich daarbij niet laten ontmoedigen door smoesjes van de politie dat de politie dit niet kan regelen of dat het activisten geld gaat kosten. Laat de activisten ook weten dat ze steeds opnieuw om de eigen advocaat vragen, zowel voor het eerste verhoor, als ondersteuning tijdens het eerste verhoor en bij inverzekeringstelling opnieuw!
Deze eerste uren zijn voor de arrestantengroep altijd meer of minder chaotisch. De arrestantengroep wordt waarschijnlijk veel gebeld door mensen die informatie hebben of willen en de arrestantengroep moet er achter zien te komen hoeveel mensen er vastzitten en wie deze mensen zijn.
Als duidelijk wordt dat mensen niet na 6 of 12 uur vrijgelaten worden (de 6 of 12 uur gelden alleen voor overtredingen en misdrijven van de lichtere categorieën waar je dus niet voor in verzekering kan worden gesteld), zijn ze hoogstwaarschijnlijk in verzekering gesteld of in vreemdelingenbewaring terechtgekomen.
Als het niet zo is dat eigen advocaten voor een piketbezoek zijn ingeschakeld begint een soms frustrerende zoektocht naar de piketadvocaten van die dag. In ieder piketrayon zijn lijsten met piketadvocaten in omloop (eventueel verkrijgbaar via een bevriend advocatenkantoor), maar het op deze manier opsporen van de juiste advocaat heeft een aantal nadelen. Zo wordt er heel veel geruild en blijkt uiteindelijk de helft van de mensen van de lijst die dag helemaal geen piket te draaien en je moet heel vaak je verhaal afdraaien, wie je bent, waarom je belt etc., vaak met mager of langzaam resultaat. Ook zitten sommige advocaten helemaal niet op je te wachten. Ze vertrouwen het niet of zijn bang dat ze hun zaak kwijtraken. Het is dus heel belangrijk dat als je dit doet, je goed voorbereid bent, je je woordje klaar hebt en altijd netjes blijft. Anders kan je het verpesten voor toekomstige gevallen. Een andere manier om de juiste piketadvocaat te vinden is het bellen van de piketcentrale (de juiste telefoonnummers vind je voorin dit draaiboek). Deze heeft een lijst waarop staat welke advocaat welke arrestant heeft bezocht. Je moet dan of een naam en/of geboortedatum hebben, of vragen of er gezocht kan worden naar NN’ers. Soms heb je geluk en kan de telefonist van de centrale, als je één persoon hebt gevonden, zien dat er medeverdachten zijn. Je hebt dan in één klap een hele lijst van namen of NN-nummers en bijbehorende piketadvocaten.
Ook voor het bellen naar de piketcentrale geldt weer: doe dit voorbereid en heb je zegje klaar voor het geval men vraagt van welke organisatie je eigenlijk bent en waarom je belt. Als je je niet zeker genoeg voelt, schroom dan niet iemand anders te vragen.
Heb je eenmaal de juiste advocaat te pakken, leg deze dan uit waarom je belt en wat je graag wil weten. Je kunt je ook aanbieden als contactpersoon. Nogmaals, blijf netjes, als de advocaat niets wil zeggen is dat zijn of haar goed recht, je kunt beter later nog eens terugbellen of een andere advocaat vragen te bellen dan die persoon tegen je in het harnas te jagen. Meestal gaat het echter goed, soms zijn advocaten ook juist heel geïnteresseerd in het fenomeen arrestantengroep. Het moeilijke is dat je in principe vaak een ‘eigen’ advocaat geregeld hebt om alle arrestanten te vertegenwoordigen en dat je uiteindelijke doel is iedereen bij die advocaat te krijgen. Maar als iemand tevreden is met de piketadvocaat moet dat natuurlijk ook kunnen.
Zet eventueel een update op een website of sociale media of op de website van de landelijke arrestantengroepen (www.arrestantengroep.org) om mensen te informeren. Je kunt het telefoonnummer van de arrestantengroep erbij zetten bijvoorbeeld, maar door zoveel mogelijk op een website of sociale media te zetten voorkom je dat je platgebeld gaat worden.
Vraag zowel de voorkeursadvocaat als de eventuele piketadvocaten je te bellen zodra hij of zij op bezoek is geweest. Hopelijk krijg je dan een idee waarvoor iemand wordt vastgehouden en of het nog lang gaat duren. Soms kan het even duren voordat de advocaat iets laat horen, maar meestal heeft dat een reden. Zorg er in ieder geval voor dat er maar één persoon contact onderhoudt met de advocaat, dat voorkomt irritaties en onduidelijkheden. Wanneer je het contact overdraagt aan iemand anders zorg er dan voor dat dit goed gebeurt en dat die persoon alles weet wat jij weet. Hou goed bij wat er met wie aan de hand is, zodat je niet in de war raakt.
Kijk op de arrestantenlijst wat er voor wie gedaan moet worden. Ook hier moet je je soms goed op voorbereiden, bijvoorbeeld als je de moeder of vader van iemand moet bellen.
Op een gegeven moment is min of meer duidelijk wie er vast zit, bij welke advocaat mensen terecht zijn gekomen, waarvoor ze worden vastgehouden en waar ze zitten. Je kunt de volgende dingen doen:
- een lawaaidemo organiseren.
- arrestantenpakketjes langsbrengen. Als mensen op een politiebureau zitten is de kans klein dat ze het pakketje zullen krijgen tijdens hun verblijf daar, maar het is wel zo dat ze het pakketje zullen krijgen als ze na een voorgeleiding naar een huis van bewaring gebracht worden (wat natuurlijk niet te hopen valt). Let wel op, op de dag van de voorgeleiding worden mensen al heel vroeg naar de rechtbank gebracht. Als je wil dat ze hun pakketje zullen krijgen moet je dit dus wel minimaal de dag voor de voorgeleiding langsbrengen. Op sommige plekken kan je alleen lectuur en kleding brengen, op andere ook eten. Veel veganisten krijgen vaak geen veganistisch eten in de cel, maar kunnen soms wel eten van buiten (mits op bepaalde wijze verpakt) krijgen. Probeer dus ook eten langs te brengen.
- en natuurlijk, zoals de hele tijd, bijhouden wat er met wie aan de hand is en hierover updates geven op een website of sociale media en/of aan de contactpersonen van de gearresteerden.
Vaak komen mensen, als ze niet in vreemdelingenbewaring gesteld worden, binnen drie dagen weer vrij. Een enkele keer wordt de inverzekeringstelling verlengd (je kunt dan nog eens drie dagen vastgehouden worden) of wordt iemand in bewaring gesteld na de voorgeleiding, wat betekent dat diegene wordt overgeplaatst naar een huis van bewaring. Als iemand in vreemdelingenbewaring belandt of in een huis van bewaring kan diegene bezoek krijgen en boeken, kleren, post en geld ontvangen. Hoe, wanneer en hoe vaak verschilt per plek. Je kunt voor de juiste informatie wat dat betreft het beste bellen met de desbetreffende plek (voor adressen en telefoonnummers zie www.dji.nl).
Terug naar inhoudsopgave