Inhoudsopgave

Voor je ligt een korte arrestantengroep handleiding, korte tips tegen tralies. Het eerste deel is vooral bedoeld voor mensen die als arrestantengroep zicht willen houden op mensen die aan een actie, protest of demonstratie gaan deelnemen. Het idee van de arrestantengroep (ook wel AG of arrestogroep genoemd) is om de deelnemers zo goed mogelijk te informeren, mensen te vertellen wat er kan gaan gebeuren en als mensen gearresteerd zijn, te fungeren als een soort coördinatiepunt. Het zal vast chaotisch verlopen, maar ondersteuning van mensen die gevangen zitten is voor mensen die net hebben deelgenomen aan een actie of demonstratie van groot belang. Het tweede deel zijn enkele rechten en plichten die voor iedereen van belang zijn om te weten. Het laatste deel, deel drie, zijn wat voorbeeldbrieven, pamfletten, flyers en formulieren die te gebruiken zijn.

 

De Arrestantengroep

– Wat doet een arrestantengroep
– De arrestantengroep laat je niet zitten
– Draaiboek arrestantengroep
– Scenario 1 arrestantengroep draaien zonder enige voorbereiding
– Scenario 2 arrestantengroep draaien tijdens een grote demo
– Scenario 3 arrestantengroep draaien na een voorbereide actie

 

Gearresteerd, wat nu?

– Rechten van arrestanten
– De politie mag …
– De politie mag niet …
– Meest gebruikte wetsartikelen arrestatie van activisten
– De Voetbalwet
– Rechtsbijstand
– Klachtenprocedures
– Schadevergoeding
– Identificatieplicht
– DNA
– Vreemdelingendetentie
– Ongewenst verklaring en intrekken
– Veelplegers
– Herstel en veerkracht

 

Brieven en Formulieren

– Als je wordt gearresteerd…
– Flyer voor deelnemers aan een activiteit
– Informatie over een advocaat en de arrestantengroep
– Gearresteerd? Dit moet je weten!
– Piket advocaat of eigen advocaat
– Formulier deelnemers aan een activiteit
– Lijst deelnemers aan een activiteit
– Formulier melding van een arrestatie

 

Rechten van arrestanten

Opgepakt? Dit moet je weten!
Na arrestatie wordt je gefouilleerd en naar een politiebureau gebracht. Op
het bureau volgt er nogmaals een fouillering en worden je persoonlijke
bezittingen afgenomen (tabak, sieraden, schoenveters etc.). Dan vragen
ze naar je gegevens zoals je naam en je adres. Je hoeft dit niet te geven.
De regel is niets ondertekenen. Behalve dan misschien bij je fouillering.
Dan onderteken je je fouilleringspullen met je NNnummer of door een
kruisje te zetten.

Bij overtredingen kan de politie je 6 uur vasthouden. Bij misdrijven
wordt er onderscheid gemaakt tussen lichtere en zwaardere misdrijven,
waarbij voor de laatste categorie voorlopige hechtenis is toegelaten. Bij
lichtere misdrijven kan de politie je in eerste instante zes, en bij zwaardere
misdrijven 9 uur vasthouden, je fouilleren en al je persoonlijke spullen
afnemen. Er er zijn misdrijven waarop geen voorlopige hechtenis
is toegestaan waarvoor je 6 uur kunt worden vastgehouden. Als je je
naam niet noemt, je ID-kaart niet bij je hebt of niet wilt tonen kan de
politie je bij verdenking van een overtreding nog 6 uur extra vasthouden
voor onderzoek naar je identiteit. Ze zullen je dus bij een overtreding
maximaal 6+6 = 12 uur mogen vasthouden. Bij een misdrijf geldt dat de
politie na de eerste 9 uur je in verzekering kan stellen, als ze vinden dat
hun vooronderzoek nog niet klaar is of als ze je later willen voorgeleiden
voor de rechter-commissaris om je in bewaring te stellen (zie verderop
in de tekst). Bij verdenking van een misdrijf kan de politie je dus 9 +
3 dagen, 15 uur = 4 dagen vasthouden. Ze zullen je misschien andere
dingen vertellen, dus laat je niet intimideren. De tijd gaat tellen vanaf
het moment dat je ingeboekt/voorgeleid bent voor de Hulp-officier van
Justitie (dit is een politieagent met extra bevoegdheden) op het bureau,
dus niet vanaf het moment dat je bent gearresteerd. De H-OvJ moet je
ook vertellen waar je van verdacht wordt.

NB: de tijd tussen 12 uur `s nachts en 9 uur `s ochtend telt niet mee;
hierdoor kan er in de praktijk wel 9 uur extra bij komen, wat zou betekenen
dat je voor een overtreding maximaal 21 uur vastgehouden kan worden.

Voorarrest, dus voordat het proces begint, kan maximaal 9 uur plus
3 dagen,15 uur (plus mogelijk nog 3 dagen, 15 uur als de Officier van
Justitie (OvJ) om verlenging vraagt), plus 14 dagen, plus 3x 30 dagen
duren. Waarbij een checkmoment plaatsvindt bij elke keer dat het
voorarrest verlengd wordt. Je kunt al om je advocaat vragen op het
moment dat je op het politiebureau binnen wordt gebracht. Als je wilt
kun je met je advocaat praten voordat je je eerste verhoor bij de politie
hebt gehad. Vanaf het moment dat je om je advocaat hebt gevraagd
en deze is ingelicht, moet hij of zij 2 uur de tijd krijgen je te komen
bezoeken. Accepteer geen piketadvocaat of smoesjes van de politie dat
ze dit niet kunnen regelen of dat het je geld gaat kosten. Je moet nog wel
steeds zelf om je eigen advocaat vragen, zowel voor je eerste verhoor,
als ondersteuning tijdens je eerste verhoor en bij inverzekeringstelling
opnieuw!

Je bent niet verplicht om:
• Je naam te geven;
• Een verklaring af te leggen. Bedenk dat een verklaring altijd tegen
jou of anderen kan worden gebruikt. Wat de politie ook zegt, van
verklaren wordt je positie alleen maar zwakker. Als je iets verklaard
hebt, staat dat zwart op wit en is niet terug te draaien. Later
verklaren na gesprek met een advocaat en/of vrienden is altijd
nog mogelijk. Hou je mond en bewaar je verhaal voor een
eventuele rechtszaak, dan heb je rustig na kunnen denken en de
zaak kunnen bespreken met je advocaat. Bedenk dat alles wat je
zegt tegen jou en je mede-arrestanten zal worden gebruikt en wat
je per ongeluk gezegd hebt kan je niet meer terug nemen. Terwijl je
wel later alsnog je verhaal kan doen, als het jou uitkomt en als jij er
klaar voor bent. De enige die beter wordt van jouw verklaring is de
politie, daarom doen ze ook zo hun best om je aan het praten te
krijgen. Laat je niet dwingen hun vuile werk voor ze op te knappen;
• Onderteken nooit iets ook niet met een kruisje of je NN nummer
Uitzondering is evenueel het fouilleringsbriefje (zie boven)
• Ingaan op een transactievoorstel.

De politie mag …

• Foto’s en vingerafdrukken nemen als je NN bent of in verzekering
gesteld wordt. Dit gaan ze hoogstwaarschijnlijk doen;
• Je verhoren (in uitzonderlijke gevallen mag je ook ´s nachts
worden verhoord, maar dan gaat die tijd wel van je voorarrest af);
• Je voor een spiegelwand zetten waarachter dan ‘getuigen’ staan
die de politie zeggen of ze jou herkennen of niet, de zogenaamde
‘confrontatie’;
• Je overbrengen naar een ander politiebureau.

De politie moet:
• Je vertellen waar je van wordt verdacht;
• Je je eigen voorkeursadvocaat toewijzen.

Als je verdacht wordt van een overtreding moeten ze je na deze 6
(of 12) uur vrijlaten. Gaat het om een misdrijf dan kunnen ze je in
bepaalde gevallen in verzekering stellen.

In verzekering: +3 dagen
Je krijgt een papier waarop staat dat je in verzekering gesteld bent en
van welke misdrijven je wordt verdacht. Het papier is ondertekend
door een (hulp-)officier van Justitie. Je moet opnieuw aangeven wie je
advocaat is en dat je hem/haar wilt zien, anders geeft de politie je een
piketadvocaat. Je kan vragen of je mag bellen, maar recht hierop heb
je niet. Als ze je laten bellen bedenk dan wel dat het telefoongesprek
niet privé is. Na de eerste drie dagen (plus 15 uur) moet je worden
voorgeleid voor de Rechter-Commissaris (RC). Als de officier van
Justitie een verlenging heeft aangevraagd voor een tweede inverzekeringstelling, toetst de RC alleen of de inverzekeringstelling
rechtmatig is. Na de eventuele verlenging kan je weer worden
voorgeleid en beslist de RC of je in bewaring wordt gesteld. Je kunt
echter ook gelijk worden voorgeleid voor de RC voor een in bewaring
stelling. Bij zowel de toetsing van de inverzekeringstelling als de
beslissing voor in bewaring stelling is je advocaat aanwezig, je hoeft dit
niet alleen te doen.

Snelrecht (ook wel ‘lik op stuk’)
Er zijn verschillende vormen van snelrecht. Eén ervan is dat je tijdens
je inverzekeringstelling of voorgeleiding bij de rechter-commissaris
(RC) direct een dagvaarding meekrijgt. Je mag dan de tijd tot de
rechtszaak (zitting) in vrijheid afwachten. Kom je niet opdagen bij de
zitting dan word je bij verstek veroordeeld. Je hebt twee weken om
tegen het vonnis in beroep te gaan, als NN’er kun je niet in beroep. Je
kan ook al tijdens het voorarrest (meestal binnen 14 dagen) berecht
worden: je wordt dan voor de politierechter geleid, die direct een
vonnis velt.

In bewaring: 14+3 maal 30 dagen
Bij inbewaringstelling moet je worden overgebracht naar een huis van
bewaring, behalve als ze daar een cellentekort hebben. Ze kunnen je
dan nog maximaal 10 dagen vasthouden op een politiebureau, mits
dat voldoende faciliteiten heeft. De raadkamer kan na de eerste 14
dagen beslissen om je insluiting met 30 dagen te verlengen. Dit kunnen
ze nog twee keer herhalen. Je kan één keer tegen zo’n verlenging in
beroep gaan, overleg dit met je advocaat. Na dit maximaal toegestane
voorarrest moet het proces beginnen. Maar vaak is de officier van
justitie nog niet klaar en vraagt de rechtbank om uitstel. Dan komt er
alleen een pro formazitting. De rechtbank bepaalt wanneer de zaak
wordt voortgezet en of je dat binnen of buiten moet afwachten.

Vreemdelingenrecht
Tegenwoordig worden activisten die hun naam niet bekend willen
maken zo af en toe in vreemdelingenbewaring geplaatst. Dit
betekent dat aangenomen wordt, omdat je je niet wilt identificeren,
dat je illegaal in Nederland verblijft. Zodra je verteld is dat je
vreemdelingrechtelijk wordt vastgehouden en je verhoord gaat worden
heb je het recht een advocaat te zien. De meeste strafrechtadvocaten
zijn geen vreemdelingenrechtadvocaat, dus zal je een nieuwe advocaat
krijgen. Ook hier geldt: blijft vragen naar je voorkeursadvocaat! Blijf
vragen naar haar/hem, dat je haar/hem ook eerst wil spreken voor
het eerste verhoor, hier heb je recht op en dit is heel belangrijk. In
het vreemdelingenrecht heb je niet, zoals bij strafrecht, het recht
om te zwijgen, maar heb je een medewerkingsplicht. Het is daarom
verstandig eerst met je advocaat gesproken te hebben. Je kunt dus in
principe net zo lang worden vastgehouden totdat je je identificeert.
Als je in vreemdelingenbewaring wordt gesteld betekent dat niet
per sé dat je wordt overgeplaatst. Wel krijg je een bewijs van
inbewaringstelling. Je kunt beroep instellen tegen de oplegging van de
vreemdelingenbewaring, maar het is erg onwaarschijnlijk dat je wint.
De meeste mensen komen vrij nadat ze hun paspoort hebben laten
zien en duidelijk is dat ze legaal in Nederland zijn. Maar ook komen
activisten nog wel eens vrij zonder hun paspoort te hebben laten
zien. Als je niet legaal bent, wordt je gedeporteerd! Dit verhaal geldt
natuurlijk ook voor mensen zonder een geldige verblijfsstatus.

De laatste tijd hebben de politie en het Openbaar Ministerie wel een
andere manier gevonden om mensen te dwingen hun identiteit te geven,
namelijk door te dreigen mensen in vreemdelingenbewaring te zetten. Dit
komt echter gelukkig weinig voor en staat los van de wettelijke ID-plicht.
Het toepassen van vreemdelingenbewaring op activisten komt voort uit
de gedachtegang en jurisprudentie dat je zelf kunt opdraaien voor het
niet meewerken aan je identificatie en dat er vanuit gegaan mag worden
dat je je terugkeer belemmert wanneer je geen vaste verblijfsplaats
opgeeft. (ABRvS 21 maart 2011, LJN BP9284) )

 

De politie mag niet …

De politie heeft ruime bevoegdheden, een aantal zaken mogen echter
niet, dat wil niet zeggen dat het niet gebeurt.

• Vrouwelijke arrestanten mogen nooit door mannelijke agenten
gefouilleerd worden. Mannelijke arrestanten ook niet door
vrouwelijke agenten. Transgenders worden gefouilleerd door een
agent van het geslacht dat in je paspoort staat;
• De politie zal zich niet altijd aan de regels houden. Ook zal ze van
alles uit de kast trekken om jou aan het praten te krijgen. Bereid je
hier zo goed mogelijk op voor. Laat je niet intimideren, blijf kalm
en bedenk: je hulp komt eraan;
• Spreek je niet goed Nederlands dan heb je tijdens de verhoren
recht op een tolk, dat moet de politie dan ook voor je regelen.

Meest gebruikte wetsartikelen arrestatie van activisten

Misdrijven
Bij sommige misdrijven is inverzekeringstelling altijd mogelijk, bij
sommige alleen als je niet geïdentificeerd wordt (zie artikel 67 wetboek
van Strafvordering). Zolang je anoniem bent kan het altijd gebeuren
dat je in vreemdelingenbewaring gesteld wordt op het moment dat je
strafrechtelijke bewaring ten einde is. Nogmaals, de uren tussen 00.00
uur ’s nachts en 09.00 uur ’s ochtends worden niet meegerekend bij het
aantal uren dat je vastzit.

Huisvredebreuk (art. 138 lid 1 Sr).
Hij die in de woning of het besloten lokaal of erf, bij een ander
in gebruik, wederrechtelijk binnendringt of, wederrechtelijk
aldaar vertoevende, zich niet op de vordering van of vanwege
de rechthebbende aanstonds verwijdert, wordt gestraft met
gevangenisstraf van ten hoogste een jaar of geldboete van de derde
categorie.

Als je wordt aangehouden op grond van dit artikel kan je, indien je je
identificeert of je identiteit achterhaald wordt, maximaal 6 uur worden
vastgehouden. Je kan niet in verzekering worden gesteld. Je hebt wel het
recht je advocaat te spreken voor je eerste verhoor. Indien je anoniem
blijft mag je wel in verzekering worden gesteld en heb je het recht je
advocaat te spreken voor het eerste verhoor en bij inverzekeringstelling.

Kraken (art.138a Sr.)
• Hij die in een woning of gebouw, waarvan het gebruik door
de rechthebbende is beëindigd, wederrechtelijk binnendringt
of wederrechtelijk aldaar vertoeft, wordt, als schuldig aan
kraken, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste een jaar van de derde categorie.
• Indien hij bedreigingen uit of zich bedient van middelen geschikt
om vrees aan te jagen, wordt hij gestraft met gevangenisstraf van
ten hoogste twee jaren of geldboete van de vierde categorie.
• De in het eerste en tweede lid bepaalde gevangenisstraffen kunnen
met een derde worden verhoogd, indien twee of meer verenigde
personen het misdrijf plegen.

Als je wordt aangehouden op grond van dit artikel kan je, ongeacht
of je wel of niet geïdentificeerd bent, in verzekering worden gesteld.
Je hebt het recht je advocaat te spreken voor je eerste verhoor en bij
inverzekeringstelling.

Openlijke geweldpleging (art. 141 Sr)
Zij die openlijk in vereniging geweld plegen tegen personen of
goederen, worden gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vier
jaren en zes maanden of geldboete van de vierde categorie.

Als je wordt aangehouden op grond van dit artikel kan je, ongeacht
of je wel of niet geïdentificeerd bent, in verzekering worden gesteld.
Je hebt het recht je advocaat te spreken voor je eerste verhoor en bij
inverzekeringstelling.

Artikel 141a
Hij die opzettelijk gelegenheid, middelen of inlichtingen verschaft tot
het plegen van geweld tegen personen of goederen wordt gestraft met
gevangenisstraf van ten hoogste drie jaren of een geldboete van de
vierde categorie.

Als je wordt aangehouden op grond van dit artikel kan je, ongeacht
of je wel of niet geïdentificeerd bent, in verzekering worden gesteld.
Je hebt het recht je advocaat te spreken voor je eerste verhoor en bij
inverzekeringstelling.

Opruiing (Art. 131 Sr. )
• Hij die in het openbaar, mondeling of bij geschrift of afbeelding,
tot enig strafbaar feit of tot gewelddadig optreden tegen openbaar gezag opruit, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten
hoogste vijf jaren of geldboete van de vierde categorie.
• Indien het strafbare feit waartoe wordt opgeruid een
terroristisch misdrijf dan wel een misdrijf ter voorbereiding of
vergemakkelijking van een terroristisch misdrijf inhoudt, wordt de
gevangenisstraf, gesteld op het in het eerste lid omschreven feit,
met een derde verhoogd.

Als je wordt aangehouden op grond van dit artikel kan je, ongeacht
of je wel of niet geïdentificeerd bent, in verzekering worden gesteld.
Je hebt het recht je advocaat te spreken voor je eerste verhoor en bij
inverzekeringstelling.

Verspreiding opruiend geschrift (Art. 132 Sr. )
• Hij die een geschrift of afbeelding waarin tot enig strafbaar
feit of tot gewelddadig optreden tegen het openbaar gezag wordt
opgeruid, verspreidt, openlijk tentoonstelt of aanslaat of, om
verspreid, openlijk tentoongesteld of aangeslagen te worden,
in voorraad heeft, wordt, indien hij weet of ernstige reden heeft
te vermoeden dat in het geschrift of de afbeelding zodanige
opruiing voorkomt, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste
drie jaren of geldboete van de vierde categorie.
• Met dezelfde straf wordt gestraft hij die, met gelijke wetenschap
of een gelijke reden tot vermoeden, de inhoud van een zodanig
geschrift openlijk ten gehore brengt.

Als je wordt aangehouden op grond van dit artikel kan je, ongeacht
of je wel of niet geïdentificeerd bent, in verzekering worden gesteld.
Je hebt het recht je advocaat te spreken voor je eerste verhoor en bij
inverzekeringstelling.

Computervredebreuk (Art. 138ab Sr.)
Met gevangenisstraf van ten hoogste een jaar of geldboete van de
vierde categorie wordt, als schuldig aan computervredebreuk, gestraft
hij die opzettelijk en wederrechtelijk binnendringt in een geautomatiseerd werk of in een deel daarvan. Van binnendringen is in ieder geval sprake indien de toegang tot het werk wordt verworven:
a. door het doorbreken van een beveiliging
b. door een technische ingreep
c. met behulp van valse signalen of een valse sleutel, of
d. door het aannemen van een valse hoedanigheid.

Als je wordt aangehouden op grond van dit artikel kan je, ongeacht
of je wel of niet geïdentificeerd bent, in verzekering worden gesteld.
Je hebt het recht je advocaat te spreken voor je eerste verhoor en bij
inverzekeringstelling.

Wederspannigheid/verzet bij arrestatie (art. 180 Sr)
Hij die zich met geweld of bedreiging met geweld verzet tegen
een ambtenaar werkzaam in de rechtmatige uitoefening van zijn
bediening, of tegen personen die hem daarbij krachtens wettelijke
verplichting of op zijn verzoek bijstand verlenen, wordt als schuldig
aan wederspannigheid gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste
een jaar of geldboete van de derde categorie.

Als je wordt aangehouden op grond van dit artikel kan je, indien je je
identificeert of je identiteit achterhaald wordt, maximaal 6 uur worden
vastgehouden. Je kan niet in verzekering worden gesteld. Je hebt wel het
recht je advocaat te spreken voor je eerste verhoor. Indien je anoniem
blijft mag je wel in verzekering worden gesteld en heb je het recht je
advocaat te spreken voor het eerste verhoor en bij inverzekeringstelling.

Wederspannigheid/verzet bij arrestatie gepleegd
door twee of meer personen (art. 182 lid 1 Sr)
De dwang en de wederspannigheid in de artikelen 179 en 180
omschreven, door twee of meer personen met verenigde krachten
gepleegd, worden gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zes
jaren of geldboete van de vierde categorie.

Als je wordt aangehouden op grond van dit artikel kan je, ongeacht
of je wel of niet geïdentificeerd bent, in verzekering worden gesteld. Je hebt het recht je advocaat te spreken voor je eerste verhoor en bij
inverzekeringstelling.

Niet opvolgen van een ambtelijk bevel (art. 184 lid 1 Sr)
Hij die opzettelijk niet voldoet aan een bevel of een vordering,
krachtens wettelijk voorschrift gedaan door een ambtenaar met de
uitoefening van enig toezicht belast of door een ambtenaar belast met
of bevoegd verklaard tot het opsporen of onderzoeken van strafbare
feiten, alsmede hij die opzettelijk enige handeling, door een van die
ambtenaren ondernomen ter uitvoering van enig wettelijk voorschrift,
belet, belemmert of verijdelt, wordt gestraft met gevangenisstraf van
ten hoogste drie maanden of geldboete van de tweede categorie.

Als je wordt aangehouden op grond van dit artikel kan je, indien je je
identificeert of je identiteit achterhaald wordt, maximaal 6 uur worden
vastgehouden. Je kan niet in verzekering worden gesteld en hebt niet
het recht je advocaat te spreken of aanwezig te hebben bij een eventueel
verhoor. Indien je anoniem blijft mag je wel in verzekering worden
gesteld en heb je wel het recht je advocaat te spreken.

Belediging (art. 261 lid 1 Sr)
Hij die opzettelijk iemands eer of goede naam aanrandt, door
telastlegging van een bepaald feit, met het kennelijke doel om daaraan
ruchtbaarheid te geven, wordt, als schuldig aan smaad, gestraft met
gevangenisstraf van ten hoogste zes maanden of geldboete van de
derde categorie.

Als je wordt aangehouden op grond van dit artikel kan je, indien je je
identificeert of je identiteit achterhaald wordt, maximaal 6 uur worden
vastgehouden. Je kan niet in verzekering worden gesteld en hebt niet
het recht je advocaat te spreken of aanwezig te hebben bij een eventueel
verhoor. Indien je anoniem blijft mag je wel in verzekering worden
gesteld en heb je wel het recht je advocaat te spreken.

Bedreiging (art. 284 lid 1 en verder)
Met gevangenisstraf van ten hoogste negen maanden of geldboete van
de derde categorie wordt gestraft:
• hij die een ander door geweld of enige andere feitelijkheid of door
bedreiging met geweld of enige andere feitelijkheid, gericht hetzij
tegen die ander hetzij tegen derden, wederrechtelijk dwingt iets te
doen, niet te doen of te dulden; Kan ook in
groepsverband, art. 285. Voor bedreiging bestaat de mogelijkheid
van een inverzekeringstelling.

Als je wordt aangehouden op grond van dit artikel kan je, ongeacht
of je wel of niet geïdentificeerd bent, in verzekering worden gesteld.
Je hebt het recht je advocaat te spreken voor je eerste verhoor en bij
inverzekeringstelling.

Mishandeling (art. 300 lid 1 Sr en verder)
Mishandeling wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste drie
jaren of geldboete van de vierde categorie.
Artikel 300 kent nog een aantal andere leden, die zien op verzwarende
omstandigheden (lichamelijk letstel, dood).
Als je wordt aangehouden op grond van dit artikel kan je, ongeacht
of je wel of niet geïdentificeerd bent, in verzekering worden gesteld.
Je hebt het recht je advocaat te spreken voor je eerste verhoor en bij
inverzekeringstelling.

Vernieling (art. 350 Sr)
Hij die opzettelijk en wederrechtelijk enig goed dat geheel of ten dele
aan een ander toebehoort, vernielt, beschadigt, onbruikbaar maakt of
wegmaakt, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste twee
jaren of geldboete van de vierde categorie.

Als je wordt aangehouden op grond van dit artikel kan je, ongeacht
of je wel of niet geïdentificeerd bent, in verzekering worden gesteld.
Je hebt het recht je advocaat te spreken voor je eerste verhoor en bij
inverzekeringstelling.

Veelplegers

Het is nog niet veel gebeurd, maar ook activisten kunnen worden aangeduid als ‘Veelpleger’, ‘Zeer Actieve Veelpleger’ en ‘Stelselmatige Dader’. Justitie hanteert speciale richtlijnen voor de vervolging van mensen met zo’n stempel. Het indelen in deze categorieën vindt zijn oorsprong in het willen aanpakken van wat men ooit noemde ‘draaideurcriminelen’, meestal verslaafde mensen die vaak voor korte straffen in de bajes zaten.
In de loop der jaren is het daaruit voortgevloeide beleid uitgebreid naar een steeds grotere groep mensen, en tegenwoordig kan iedereen die aan de puur cijfermatige criteria voldoet ermee te maken krijgen. Het maakt dus niet uit waarvoor je bent opgepakt en veroordeeld.
Essentie van de strafvordering is dat er niet wordt uitgegaan van de zaak waarvoor je op dat moment voorkomt, maar dat wordt uitgegaan van je hele justitiële documentatie en andere aangelegde dossiers. Dit wordt genoemd: de persoonsgerichte aanpak.
Sinds december 2009 beschikt Nederland in alle politieregio’s over zgn. veiligheidshuizen. In deze veiligheidshuizen wordt o.a. overleg gevoerd over veelplegers in de regio. Bij dit overleg zitten alle ‘ketenpartners’, zoals bijv. politie, reclassering, justitie, gemeente en relevante hulpinstanties. Dit gaat vooral over de Zeer Actieve Veelplegers en Stelselmatige Daders (er zijn gewoon teveel ‘gewone’ veelplegers!). Van al die mensen wordt een zgn. ‘ketendossier’ bijgehouden.

De risico’s
Vaak gearresteerd?
Dan kun je op de lijst veelplegers komen! De risico’s.
• Grotere kans op langer voorarrest: het beleid van het OM is in principe om je tot aan de rechtszaak te willen vasthouden. Het
is aan de rechter commissaris (bewaring 14 dagen) en aan de raadkamer
(verlenging 30 – 90 dagen) om hierover te beslissen.
• Hogere straffen: in de richtlijnen van het OM staan specifiek hogere strafeisen genoemd, waarvan natuurlijk kan worden afgeweken en waarover als altijd uiteindelijk de rechter beslist.
• Het toewijzen van een adoptie agent (bij ZA veelplegers en Stelselmatige Daders): het is de bedoeling dat deze je eens in de twee weken een bezoekje brengt. Dit kan in uniform of in burger zijn. Het kan ook zijn dat hij of zij je steeds belt. De bedoeling is
dat deze adoptieagent erop aandringt dat je in behandeling gaat, ophoudt met ‘crimineel gedrag te vertonen’, en afspraken met je maakt en deze controleert. De vorderingen worden bijgehouden en besproken. Werk je niet mee, dan kan dit later in je nadeel werken. Er is nog weinig ervaring met gevallen waar zo’n maatregel wordt genomen tegen ‘veelplegende activisten’. Het spreekt voor zich dat in het geval van een overtuigingsdader, zoals politieke activisten weleens worden genoemd, het toewijzen van een agent die de hele tijd in je nek moet gaan hangen weinig resultaat zal halen.
• Het ontvangen van attenties van de politie: denk hierbij aan een ‘leuk’ kaartje rond de december feestdagen, met bijvoorbeeld
de tekst: “We hopen je volgend jaar niet meer in het politiewerk tegen te komen. Mocht dat wel zo zijn, dan kan je rekenen op onze bijzondere aandacht!!”
• Maatregel Inrichting Stelselmatige Daders (ISD): De ISD was vroeger SOV, strafrechtelijke opvang verslaafden, en inmiddels al geruime tijd: ISD.

Met een wijziging van de richtlijnen van het OM m.i.v. juli 2009 is de weg naar ISD geopend voor iedereen met het stempel ‘Stelselmatige Dader’ doordat de noodzaak van een behandelplan is verdwenen. Was het voorheen nog de bedoeling om mensen tijdens de ISD te ‘behandelen’ (al kwam ook dat er niet vaak van), nu is het zo dat de ISD in eerste instantie vooral als doel heeft: het voorkomen van recidive. Met een wijziging van de richtlijnen van het OM met ingang van 1 januari 2014 betekent dit twee jaar opsluiten om van je af te zijn. In artikel 38m van het wetboek van strafrecht in combinatie met de door het openbaar ministerie opgestelde beleidsregels (richtlijn voor strafvordering bij meerderjarige veelplegers-www.om.nl) staan de criteria voor ISD nader omschreven. Een ISD maatregel is geen straf en wordt niet afgetrokken van het voorarrest! Dit betekent dat wanneer je in beroep gaat tegen het opleggen van de ISD maatregel, je in voorarrest blijft en dit bij een veroordeling tot ISD in hoger beroep niet wordt afgetrokken van de twee jaar ISD! Hetzelfde geldt voor cassatie. Hierdoor is in feite de weg naar de hogere rechter afgesneden. Krijg je géén ISD en heb je in voorarrest gezeten? Dan is de kans groot dat de onvoorwaardelijke gevangenisstraf die je krijgt gelijk is aan de duur van het voorarrest, om schadeclaims te vermijden.
ISD zonder behandeling wordt genoemd: kale ISD. Het regime waarin je zit is vergelijkbaar met een Huis van Bewaring (HvB) regime en dat betekent: veel ‘achter de deur’. Vergelijk dit met een straf van twee jaar die je uitzit in een gevangenisregime, dan zul je begrijpen dat de ISD’er veel slechter af is. Werk is overigens wèl verplicht. Bij ISD kun je ook geen aanspraak maken over een voorwaardelijke invrijheidstellling.
De ISD inrichtingen zijn afdelingen in gewone gevangenissen. Voor vrouwen is er slechts één: in Zwolle.

De categorieën en de consequenties:
Veelpleger
Je wordt betiteld als veelpleger als je in ‘je hele criminele carrière’ 10 antecedenten of meer hebt, waarvan 1 in het afgelopen of lopende jaar.
Een antecedent is een misdrijf waarvoor je bent opgepakt en waarvan de zaak is doorgestuurd naar justitie. Sepots tellen niet mee. Vrijspraken wel! Een misdrijf is alles wat in het tweede boek van het wetboek van strafrecht staat, te weten de artikelen 92 t/m 423. Het hoeft hier niet te gaan om zgn. ‘VH (voorlopige hechtenis) misdrijven’, misdrijven waarvoor voorlopige hechtenis is toegestaan.
Er worden meer mensen gekwalificeerd als veelpleger. Er gebeurt in de praktijk nog weinig of helemaal niets mee. De richtlijn strafvordering bij meerderjarige veelplegers t.a.v. veelplegers luidt officieel: bij lichtere feiten kan een maand onvoorwaardelijk worden geëist, bij zwaardere feiten twee.

Zeer Actieve Veelpleger
Je wordt betiteld als Zeer Actieve Veelpleger (ZA-veelpleger) als je in de afgelopen 5 jaar 10 antecedenten of meer hebt waarvan 1 in het afgelopen of het lopende jaar. Van de ZA-veelplegers zijn er al een heel stuk minder. Als je pech hebt woon je in een politieregio waar er helemaal niet zoveel zijn. De kans dat je komt bovendrijven als ZA-veelpleger wordt dan groot. Het is voor zover bekend 1 activiste overkomen om als zodanig te worden geregistreerd en die heeft er ook last van. De richtlijn strafvordering bij meerderjarige veelplegers t.a.v. ZA-veelplegers luidt officieel: bij lichtere feiten kan twee maanden onvoorwaardelijk worden geëist, bij zwaardere drie.

Stelselmatige Dader
Je wordt betiteld als Stelselmatige Dader als je een ZA-veelpleger bent en bovendien in de afgelopen vijf jaar drie onherroepelijke veroordelingen hebt wegens een misdrijf tot een werkstraf en/of gevangenisstraf. De straffen moeten dan ook al ten uitvoer gelegd zijn. Ben je zo’n Stelselmatige Dader, en wordt je opgepakt voor een ‘VH (voorlopige hechtenis) -misdrijf’, dan kan de OvJ besluiten om ISD te vorderen. Er treedt dan een hele machinerie in werking, de reclassering wordt erbij gehaald, je ‘ketendossier’, en je moet erop rekenen dat je tot aan de zitting in voorarrest blijft.

Geen ISD? De richtlijn strafvordering bij meerderjarige veelplegers t.a.v. ZA-veelplegers luidt dan officieel: bij lichtere feiten drie maanden onvoorwaardelijk, bij zwaardere zes.

De praktijk
Hoewel je altijd rekening moet houden met het worst-case-scenario: vooral bij massa arrestaties ziet de politie nogal eens wat over het hoofd of komt tijd te kort, en computersystemen zijn niet altijd goed op elkaar aangesloten. Het kan dus zijn dat je mazzel hebt en dat politie en justitie de aantekening niet zien. Advocaten betwijfelen of het justitie wel gaat lukken om activisten die het hebben gebracht tot de aanduiding ‘stelselmatige dader’ de ISD maatregel te laten opleggen, omdat het niet in overeenstemming is met ‘de geest van de wet’. De politieke situatie is daarentegen zeer in het nadeel van iedereen die in aanraking komt met justitie.
Het kan zijn dat je er aanvankelijk weinig van merkt, totdat je een kerstkaartje krijgt, of er een rood stempel VEELPLEGER op het dossier van een strafzaak zit. Wil je voor die tijd weten of je hiermee te maken kunt krijgen, pak dan de justitiële documentatie erbij en tel je ‘antecedenten’. Kom je er niet uit, vraag het je advocaat!

Tips
• Algemeen: bij arrestatie wegens een VH(voorlopige hechtenis) misdrijf: sta je geregistreerd als veelpleger, zeer actieve veelpleger, stelselmatige dader: geef dan niet je naam, zorg dat je geen ID bij je hebt. Vooral bij arrestaties met meer mensen, kun je dan de dans ontspringen doordat ze het niet, of te laat, ontdekken. Zo kun je voorkomen dat je langer in voorarrest wordt gehouden. Ga er nooit van uit dat ze overal alles kunnen inzien! Het komt zelfs wel eens voor dat bekenden van de politie ondanks alles helemaal niet worden geïdentificeerd. Dat scheelt weer een antecedent…
• In verband met ISD: Rechtszaken: om te voorkomen dat je
terecht komt in de kwalificatie ‘stelselmatige dader’: ga altijd in hoger beroep bij zaken vanwege een misdrijf waarbij een werkstraf of gevangenisstraf is opgelegd. Zo vertraag je de opbouw van die drie onherroepelijke vonnissen in vijf jaar. Traineer de rechtszaken door getuigen op te roepen, te wraken, uitstel te vragen omdat je op vakantie bent of ziek etc.
• Straffen: traineer de ten uitvoer legging. Zo kun je vertragen of zelfs voorkomen dat je binnen vijf jaar drie tenuitvoergelegde vonnissen hebt staan.
Lukt het allemaal niet of kom je na lang rekken toch nog te zitten met het risico van ISD: zorg voor een goeie advocaat, liefst een die dit soort zaken als specialisme heeft.

Herstel en veerkracht

Hoe om te gaan met psychische en emotionele reacties na (politie)geweld, repressie of andere heftige ervaringen. Een van de meest verbazingwekkende dingen van activisten is dat we ons vaak bewust blootstellen aan geweld als we geloven dat dat noodzakelijk is. Wat daarbij soms even verbazingwekkend is, is hoe weinig we weten over de psychologische effecten van geweld. We moeten ons voorbereiden en elkaar ondersteunen bij de psychische en emotionele gevolgen van heftige ervaringen.

Drie reacties…
…die kunnen optreden na directe of indirecte heftige ervaringen. Je kunt ze allemaal ervaren, enkele of één. Je kan uit je evenwicht raken door een persoonlijke ervaring, door getuige te zijn van extreme ervaringen van anderen, door er in de media of in gesprekken over te horen of door een gevoel van machteloosheid als het anderen overkomt.

1. Herbeleving
   • beelden en herinneringen die steeds terugkomen, als je wakker bent of tijdens je slaap als   nachtmerries;
   • het gevoel hebben dat je de ervaring niet los kan laten;
   • flasbacks: het gevoel alsof je je opnieuw in die situatie bevindt.
2. Vermijden of onderdrukken
   • jezelf terugtrekken of isoleren, sociale activiteiten laten vallen;
   • ontwijken van mensen, plaatsen of dingen die de
   herinneringen oproepen;
   • geheugenverlies of sterker nog, dissociatie;
   • een sterke weerstand voelen om er over te praten of er niet over kunnen praten
   • problematisch, frequent of langdurig drugs- of alcoholgebruik
   • jezelf overladen met taken of werk zodat je er niet aan hoeft te denken.
3. Verhoogde emoties
   • slaap- of concentratieproblemen
   • onrust, schrikreacties, angsten of paniekaanvallen
   • irritatie, woede, emotionele uitbarstingen, schaamte, schuldgevoel
   • depressie, zelfmoordgedachten, terugkomen van eerdere trauma’s
   • cynisme, wantrouwen, pessimisme, gevoel van machteloosheid
   • moeite met dagelijks functioneren of gewone beslissingen nemen

Dit zijn normale reacties op extreme ervaringen. Er zijn veel mensen die dit hebben meegemaakt en er overheen komen. Mensen reageren verschillend, in soorten reacties maar ook in heftigheid. Soms merk je deze reacties gelijk na de gebeurtenis, soms duurt het even voordat ze naar voren komen.
Deze reacties zijn niet alleen normaal, maar hebben ook een gezonde functie: het zijn allemaal mechanismen van je geest om je door de ervaring heen te werken of jezelf te beschermen tegen schadelijke prikkels. Voor 70% van de mensen verdwijnen deze reacties na 4 tot 6 weken. Wees geduldig en geef jezelf de tijd om er doorheen te komen!

Belangrijk bij herstel
Of je er nu veel last van hebt of niet, wat je hebt meegemaakt is een extreme ervaring. Je helpt jezelf , nu en in de toekomst, door je eigen herstel serieus te nemen. Voor jezelf, de mensen om je heen én de groep waar je deel van bent, is het belangrijk dat we goed voor onszelf en elkaar zorgen. Kijk bij onderstaande tips welke bij jou passen. Je kan terugvallen op dingen waarvan je weet dat ze bij jou helpend zijn, maar ook eens experimenteren met dingen die je normaal gesproken niet of minder doet.

Zorg voor een stabiele basis:
• zoek medische hulp als je die nodig hebt;
• ga de komende dagen naar een veilige plek met mensen die je vertrouwt;
• zorg voor genoeg slaap en beweging, en eet gezond en voldoende;
• routinebezigheden en dagritme helpen echt!

Maak gebruik van de herstellende kracht van de natuur:
• zoek bewust natuurlijke omgevingen op door bijvoorbeeld te gaan wandelen, in een tuin aan de slag te gaan of door contact met (huis)dieren;
• kamille- en passiebloemthee helpen bij onrust en slaapproblemen.

Neem de tijd voor jezelf:
• bescherm jezelf tegen overprikkeling en zoek rust op als je dat nodig hebt;
• wees geduldig, mild en vriendelijk met jezelf;
• neem de tijd voor elkaar;
• zoek het gezelschap van mensen die je vertrouwt en waar je energie van krijgt;
• vorm een buddysysteem of een affinitygroep (ook ná de gebeurtenissen) en check regelmatig hoe het met iedereen gaat;
• neem de tijd om met elkaar in gesprek te gaan, maar ook om samen leuke dingen te doen: geef elkaar massages, vier wat je bereikt hebt, doe spelletjes, bouw een feest!

Wees creatief met je verwerkingsproces:
• het helpt om op te schrijven wat je hebt meegemaakt en hoe het met je gaat, maar je kan er ook over schilderen, tekenen, dichten, dansen, beeldhouwen…
• muziek (luisteren of zelf maken) helpt enorm

Zet je brein aan het werk:
• geef jezelf betekenisvolle (en haalbare) taken: de beste
manier om de controle weer terug te krijgen is om gebruik
te maken van je probleemoplossend vermogen;
• pak een studie op, doe een cursus of vind een andere
manier om iets nieuws te leren.

Herinner jezelf aan de goeie redenen die je hebt om dit allemaal te doen:
• reflecteer op je innerlijke motivatie en waarom het voor jou zo belangrijk is om je in te zetten;
• probeer mindfulness of meditatie-oefeningen;
• haal hoop en vertrouwen uit een vorm van spiritualiteit die bij jou past;

Voor jezelf:
• Herinner jezelf: je reactie is normaal en er is hulp beschikbaar. Dit is een lastige fase maar je komt er
doorheen. Heb geduld met jezelf: geestelijke wonden hebben net als lichamelijke tijd nodig om te genezen.
• Je kunt je slecht voelen omdat je denkt dat anderen hier beter mee om kunnen gaan. Iedereen reageert anders en er is geen ‘beste manier’. Het is geen teken van zwakte om pijn te voelen na slachtoffer te zijn geweest van geweld (in alle vormen);
• Je kunt je schuldig voelen over wat er gebeurd is. Maar: het was niet jouw fout, de daders dragen de schuld!
• Als je denkt ‘ik heb niet het recht om me zo slecht te voelen want wat X is overkomen is veel erger’, weet dan dat je het recht hebt om je te voelen zoals je je voelt. Het heeft geen nut om geweld in heftigheid te vergelijken.
• Ontwijking en ontkenning hebben op de lange termijn schadelijke effecten. Drugs, alcohol, medicatie of jezelfoverladen met werk lijken te helpen op het moment maar zijn op de lange termijn niet goed voor je.
• Familie en vrienden weten vaak niet hoe ze moeten reageren om je te helpen. Vertel ze wat je nodig hebt en wat niet.
• Wees terughoudend met het (opnieuw) bekijken van beelden in de media van de gebeurtenis. Dit kan de heftige reacties versterken.

Hoe ondersteun je een ander?
• Wacht niet tot iemand om hulp vraagt. Wees er voor die persoon, ook als deze zich isoleert, maar zonder opdringerig of betuttelend te zijn;
• Forceer iemand niet om te praten over de ervaring als iemand dat niet wil of kan;
• Gebrek aan ondersteuning kan de situatie erger maken – dit wordt een secundair trauma genoemd en moet echt serieus genomen worden. Het gaat daarbij om gebroken verwachtingen: we weten dat agressors gewelddadig zijn, maar als je daarna het gevoel hebt dat vrienden je niet ondersteunen kan het aanvoelen alsof de hele wereld instort;
• Irreëel gedrag, ondankbaarheid, afstandelijkheid en uitbarstingen zijn allemaal mogelijke reacties. Neem het niet persoonlijk op en blijf ondersteunen;
• Zeggen ‘nu moet je je er maar een keer overheen zetten helpt echt niet en zal alleen maar meer afstand creëren;
• Belangrijk: helpen en zorgen kan erg vermoeiend zijn, ook voor jou. Draag zorg voor jezelf en doe dingen die je blij maken. Steun zoeken voor jezelf zal je helpen bij het ondersteunen van anderen.

Wat kan je doen als groep?
• Hou liever GEEN gezamenlijke debriefing in de eerste paar dagen na de gebeurtenis. Dit kan de reacties erger maken en allerlei schuldgevoelens of schaamte oproepen. Als mensen willen praten over wat er gebeurd is, is het beter om dit in een één-op-één gesprek te doen;
• Probeer zoveel mogelijk om een juridisch gevolg te geven aan klachten over politiegeweld of een slechte behandeling op het politiebureau;
• Neem contact op met het Support & Recovery team;
• Dat we reacties hebben op (politie)geweld, repressie of andere heftige ervaringen is niet alleen normaal, maar ook een feit. Draag niet bij aan macho groepsculturen waarbij het omgaan met reacties een taboe is – daar wordt niemand beter van, ook de politieke beweging als geheel niet. Neem zorg voor jezelf en elkaar serieus.

Wat als het niet over gaat?
Bij verreweg de meeste mensen nemen al deze reacties geleidelijk af in de eerste 4 tot 6 weken. Als je merkt dat dat bij jou niet zo is, bijvoorbeeld omdat de reacties niet minder worden of zelfs erger worden – of als je in die eerste weken zulke heftige reacties hebt dat je echt niet meer kan functioneren – neem dat dan serieus en overweeg om professionele hulp in te schakelen. Zoek informatie op over PTS(S) en neem contact op met je huisarts. Er zijn goeie behandelingen voor PTS(S), maar het is belangrijk om op tijd hulp te zoeken.

Voorkomen is beter
• Gebruik de tips die hier genoemd zijn ook in je gewone dagelijkse leven. Met een stabiele basis wordt je minder gauw uit je evenwicht gebracht en hebben heftige ervaringen minder impact.
• Ga goed voorbereid naar een actie. Maak gebruik van buddysystemen en affinitygroeps en spreek van tevoren door waar ieders grenzen liggen.
• Zorg dat keuzes die je maakt voor of tijdens een actie steeds bewuste keuzes zijn. Wees goed geïnformeerd en hou rekening met je eigen grenzen op dat moment.
• Neem de gewoonte aan om bij een actie niet alleen een Arrestantengroep te regelen, maar ook een Support & Recovery team. Neem op tijd contact op.

Website: www.supportrecoveryteam.wordpress.com
Email: sr-team@xs4all.nl